Blog Consument en marktpraktijken

Gaat een reis niet door omwille van onvoorziene omstandigheden, zoals een vulkaanuitbarsting op de plaats van bestemming? Dan heeft de reiziger in de meeste gevallen recht op terugbetaling van de reis op basis van de Pakketreizenwet. De praktijk leert ons dat reizigers in zo’n geval hun reis meestal netjes terugbetaald krijgen, maar over de vraag of ze ook de premie die ze betaald hebben voor hun reisverzekering terug krijgen, is wél heel wat discussie. Op het eerste zicht zou een terugbetaling logisch zijn.  De reis gaat immers niet door omwille van overmacht en de verzekering is bijgevolg ook niet nodig omwille van dezelfde overmachtsituatie.  De wet is jammer genoeg allesbehalve duidelijk en in de praktijk weigeren heel wat verzekeraars terugbetaling. Wij denken er het onze van. Lees even mee…

Reis- of annulatieverzekering: reisdienst?

De pakketreizenwet definieert een aantal begrippen die belangrijk zijn in deze context. Professionals uit de reiswereld kennen deze natuurlijk, maar voor de goede orde zetten we alles toch nog even op een rijtje, zodat ook nieuwkomers of start-ups in de sector of reizigers het verhaal kunnen volgen.  

Allereerst spreekt de wet van “reisdiensten”. Wat is een reisdienst en wat is het belang ervan? Wel, een reisdienst is elke dienst geleverd door een professional in de reissector en die bestaat uit:

1. passagiersvervoer (bv. bus, trein of vliegtuig); of
2. accommodatie die niet intrinsiek deel uitmaakt van passagiersvervoer (dus geen bed in een nachttrein) en die niet voor bewoning is bestemd (dus geen accommodatie voor een uitwisselingsprogramma van 4 maanden); of
3. verhuur van auto’s of andere motorvoertuigen; of
4. elke andere toeristische dienst die niet intrinsiek deel uitmaakt van bovenstaande reisdiensten, en een aanzienlijk deel of essentieel onderdeel van de reis vormt (bv. excursies).

Als je verschillende van die reisdiensten gecombineerd aanbiedt, spreken we van een “pakketreis”. 

Reisverzekering als “reisdienst”?

Merk op dat “verzekering” niet in de eerste opsomming staat.  Daar knelt immers precies het schoentje. Als je verzekering een reisdienst is, is die immers onderdeel van je pakketreis en dan moet die ook terugbetaald worden.  

Is een verzekering dan een reisdienst? De meningen lijken wat verdeeld, maar er kan volgens ons geen twijfel over bestaan: neen, reis- of annulatieverzekeringen zijn geen reisdiensten. De Europese richtlijn betreffende pakketreizen (nr. 2015/2302) stelt duidelijk dat een verzekering geen reisdienst is. De Belgische rechtspraak heeft ook al meerdere keren bevestigd dat een reisverzekering niet als een toeristische dienst gekwalificeerd kan worden. Of de verzekeringspremie inclusief of slechts facultatief bij een reispakket wordt aangeboden en/of de prijs al dan niet inbegrepen zit in de totaalprijs van het pakket, verandert hier niets aan. 

Een reis- of annulatieverzekering is en blijft dus enkel een “financiële dienst” die gereguleerd wordt door het verzekeringsrecht en in het bijzonder de Verzekeringswet van 2014 en is geen “reisdienst” die onderdeel van je pakketreis uitmaakt. Dat betekent ook dat andere rechtsregels dan het reisrecht van toepassing zijn, namelijk het verzekeringsrecht en in het bijzonder de Verzekeringswet van 2014. 

“Alle voor de pakketreis betaalde bedragen”

Maar zelfs als een reisverzekering geen “reisdienst” is, argumenteren sommigen dat de verzekeringspremie toch terugbetaald moet worden.  De Pakketreizenwet zegt immers dat de reiziger recht heeft op terugbetaling van  “alle voor de pakketreis betaalde bedragen”? Als de verzekering mee in een pakketboeking zat, zou je die dus volgens de letterlijke lezing van de wet toch ook terug moeten krijgen?    Dat is alvast ook de mening van Test Aankoop.

Jammer genoeg voor de gedupeerde reiziger ligt de oplossing juridisch gezien anders.  De Pakketreizenwet definieert ‘pakketreis’ uitdrukkelijk als een combinatie van (minstens twee) “reisdiensten”. Een pakketreis kan dus niet uit andere diensten, zoals financiële diensten of verzekeringen bestaan, want dat zijn, zoals we al aanhaalden, precies géén “reisdiensten”. 

Dat een financiële dienst of verzekering mee verkocht wordt aan de reiziger, betekent met andere woorden niet dat de Pakketreizenwet onvoorwaardelijk van toepassing zou zijn op die financiële dienst of verzekering. 

Bovendien dekken beide diensten een volledig andere lading. Zo zal de verzekeraar pas tussenkomen wanneer de reis geannuleerd wordt en de reisdiensten dus niet gepresteerd worden. De verzekering is dus slechts een instrument om de contractuele implicaties van de niet-uitvoering van de pakketreisovereenkomst te regelen. Het is een “risico”-overeenkomst die naast de pakketreisovereenkomst staat. Er kan niet samen genoten worden van zowel de uitvoering van het reiscontract als van de dekking volgens de annuleringsverzekering. Het is het één of het ander. Je kan de pakketreis ‘op zich’ en de reis- of annulatieverzekering dus niet over één kam scheren. 

Om alle misverstanden de wereld uit te helpen… 

Moet de verzekeringspremie terugbetaald worden wanneer de consument recht heeft op “alle voor de pakketreis betaalde bedragen”? 

Neen, wij beschouwen de verzekeringspremie niet als een bedrag betaald voor de pakketreis. De verzekeringspremie is een financiële dienst die gekocht wordt door de reiziger om de niet-uitvoering van deze pakketreis te dekken. Dit vormt geen onderdeel van de pakketreis zelf, integendeel de reiziger zal nooit de uitvoering van beide diensten tegelijk kunnen inroepen. De verzekeringspremie valt ons inziens dus niet onder de Pakketreizenwet, maar enkel onder haar eigen verzekeringswetgeving. 

Vragen over reisrecht of consumentenbescherming?

Neem gerust vrijblijvend contact op met Roeland Lembrechts (roeland@siriuslegal.be) of Sophie Vercraeye (sophie@siriuslegal.be).

De titel van de Pano Reportage deze week kopte ‘Opgelicht online’, een boeiende reportage over slachtoffers van phishing. Phishing is een verzamelnaam van sociale en technische technieken die oplichters gebruiken om je via verschillende communicatiekanalen (sms, email, website, sociale media, ….)  te benaderen en je geld afhandig te maken. De reportage maakt weer pijnlijk duidelijk wat de risico’s zijn en waarom dit criminaliteitsfenomeen de nodige aandacht verdient.

Phishing is booming business …

Het parket gaf mee dat er in de eerste helft van 2020 al 3.438 pv’s van phishing geregistreerd werden en dat dit vermoedelijk nog maar het topje van de ijsberg was. Als je er de officiële criminaliteitsstatistieken op naleest, dan zie je dat er bijvoorbeeld in 2016 nog maar 219 feiten geregistreerd werden, terwijl er in 2019 sprake is van 2.365 (een vertienvoudiging op 4 jaar tijd). Leggen we daar de cijfers van het voorjaar 2020 naast dan liegen we niet als we stellen dat phishing een exponentiële groei kent.

De reden van die exponentiële groei is al bij al niet zo ver te zoeken. Phishing blijkt een enorm lucratieve business te zijn, waarbij cybercriminelen op korte tijd zeer veel potentiële slachtoffers kunnen bereiken. Iedereen kan slachtoffer worden, van de brave huisvader die onwetend achter zijn computer zit en een verkeerde bestelling plaatst tot de zeer voorzichtige ceo die de goeder trouw investeringen wenst te doen, maar in handen komt van een bijzonder professionele, maar criminele organisatie. Twee maanden geleden was in Het Nieuwsblad nog te lezen dat een onderzoeksrechter die reeds 15 jaar lang gespecialiseerd was in cybercrime, zelf het slachtoffer was geworden van online oplichters. Don’t need to say more… 

De pakkans is echter nog steeds bijzonder klein. Cybercriminelen genieten een grote anonimiteit en opereren internationaal, terwijl justitie ook op dit vlak moet vaststellen dat er niet voldoende middelen zijn om krachtdadig op te treden. Je moet zelfs geen hoogstaand technisch IT-profiel te hebben om met phishing te starten. Het internet biedt naast officiële marktplaatsen ook minder officiële marktplaatsen aan op het darkweb, waar je voor enkele luttele euro’s de nodige tools, diensten en lijsten van gegevens van potentiële slachtoffers kan aankopen: cybercrime-as-a-service, ter beschikking voor iedereen.

… maar je geld recupereren en reputatie herstellen is een complexe business

Des te sneller je je hebt laten verleiden en je geld verdwenen is, des te moeilijker is het om dit te recupereren. Indien je nog snel reageert, dan zou je de transactie nog kunnen tegenhouden, maar in de meeste gevallen beseffen slachtoffers dit te laat en/of weten ze niet hoe er gereageerd moet worden.

Buiten de anonieme daders is het ook steeds moeilijk om na te gaan wie er aansprakelijk is. Is het de onachtzaamheid van het slachtoffer zelf? Of zijn de website, e-mail, social media kanalen van de organisatie die misbruikt werd voor de phishing wel veilig genoeg? Hebben deze systemen phishing of spoofing mogelijk gemaakt door geen state-of-the-art veiligheid in te bouwen? Hadden banken verdachte transacties niet moeten opmerken en zelf preventief moeten blokkeren? Kunnen we de zogenaamde geldezels niet aanspreken (wat in zekere zin ook personen zijn die in hun context door criminelen misbruikt/misleid worden), etc. 

Daarnaast ervaren heel wat slachtoffers schaamte en reputatieschade. Niemand wenst aan te kondigen dat hij op een eenvoudige manier opgelicht werd: de CEO wil liever niet aan de raad van bestuur of de vergadering van aandeelhouders melden dat reserves in rook zijn opgegaan, een onderneming kondigt liever niet aan bij haar klanten dat haar website of e-mail misbruikt wordt voor oplichting of dat er lijsten gelekt zijn met persoonlijke gegevens die er voor zorgen dat eigen klanten benaderd zullen worden.

Informeer je!

Phishing is een opkomend, maar geen nieuw fenomeen. De Europese Commissie stelde in 2017 reeds vast dat 95% van de cyberincidenten gebeuren door een of andere menselijke fout. De ENISA, het Europees Cyber Security Agentschap, publiceerde in 2018 een rapport met een overzicht en adviezen met betrekking tot gedragsaspecten van cybersecurity. Daarin wordt opnieuw duidelijk dat de mens de zwakste schakel is in de cyberveiligheid van de onderneming. Phishing is daar een sterke katalysator van het probleem, zodat elke onderneming naast de aandacht voor veilige IT, even goed deze IT in harmonie met haar personeel moet krijgen. Het trainen van kennis & vaardigheden in combinatie met een volledige herstructurering van de praktijk en het beleid, moet er voor zorgen dat jouw ‘poortwachters’ zich zo min mogelijk laten verleiden door phishing-praktijken.

Bij Sirius Legal zijn we ons bewust van het multidisciplinair karakter van zo’n oefening. Via een hele reeks juridische technieken kan het informatieveiligheidsbeleid van je onderneming verder op punt gesteld worden. Maar dat kan enkel wanneer die initiatieven in harmonie zijn met het personeelsbeleid, de afspraken met je leveranciers, de communicatie & afspraken met je klanten én je technische veiligheidsstructuur.

Wil je graag eens horen wat je allemaal kan doen? Boek dan gerust een vrijblijvend gesprek in met ons en onze technische cyber security partner BA op het digitale Infosecurity Event (31 maart en 1 pril).

PS: wil je nog een stap verder gaan in je veiligheidsbeleid? Vraag dan zeker naar onze mogelijkheden om je te begeleiden op juridische en technisch vlak via de subsidieregeling van Vlaio. 

Reizen en corona, geen ideale combinatie. Heel wat reizen en vluchten werden geannuleerd, maar een heel groot deel ook niet. We zagen de laatste weken heel wat vragen over de zomervakantie opduiken in onze sociale netwerken. We pikten er een aantal uit en geven bij elke vraag een kort advies. Zit je zelf ook nog met een reisdilemma? Wij helpen je graag verder met praktisch advies, al kunnen we het coronavirus helaas niet de wereld uit helpen. 

• Mijn pakketreis naar Indonesië gaat nog door, maar enkele activiteiten zijn geannuleerd wegens lokale corona-maatregelen.
  Mag ik mijn pakketreis dan ook annuleren? 

Je hebt eindelijk je droomreis naar Indonesië geboekt om in augustus te eilandhoppen. De lokale corona-maatregelen zorgen er echter voor dat die reis er iets anders zal uitzien dan gepland. Zo stond bijvoorbeeld het wereldbefaamde Borobudur bovenaan op je lijstje, maar is deze toeristische attractie nog gesloten voor het publiek. 

Worden bepaalde activiteiten geannuleerd, dan is de reisorganisator verplicht om gelijkaardige arrangementen aan te bieden. Indien er geen gelijkwaardig arrangement mogelijk is, zal de reisorganisator een prijsvermindering van je pakketreis moeten voorzien.  De reiziger kan deze nieuwe alternatieven slechts weigeren (en de pakketreis kosteloos opzeggen) indien deze arrangementen niet vergelijkbaar zijn of indien de prijsvermindering niet geschikt is. Je zal in dat geval moeten aantonen dat Borobudur (of een andere excursie) voor jou een essentieel onderdeel van de reis was. Dit is in sommige gevallen een vrij subjectieve kwestie en bijgevolg een discussiepunt. 

Bijgevolg wil je weten op welke punten de reis zou wijzigen, welke alternatieven de reisorganisator aanbiedt en welke impact dit heeft op de prijs. Logischerwijze zal je enkel de prijs willen betalen die daadwerkelijk verschuldigd is. We raden je dus aan om slechts te betalen wanneer de reisorganisator meer duidelijkheid en zekerheid verschaft omtrent het concrete reisplan. Indien de reisorganisator geen vergelijkbare alternatieven kan aanbieden of de prijsvermindering is ontoereikend, dan kan je de pakketreis nog steeds kosteloos opzeggen. Bevindt de excursie zich in de top vijf van toeristische attracties in dat land, dan sta je natuurlijk al wat sterker in je schoenen.

• Je reis naar Ecuador kan wel doorgaan, maar omwille van de Coronacrisis lijkt het je toch niet het beste moment om deze speciale reis te maken. Kan je je reis toch nog kosteloos annuleren?

Ecuador, een prachtig land, maar helaas één van de landen die niet goed voorbereid waren op een Coronacrisis. Slachtoffers van het Coronavirus kwamen op straat te liggen en het dagelijks leven zal er langere tijd nodig hebben om zich te herstellen. Jouw vlucht en hotel zijn echter nog niet geannuleerd. In deze situatie kan de reis objectief gezien wel doorgaan, enkel niet zoals jij het voor ogen had. De reis annuleren of verplaatsen is steeds een optie, al zijn hier gewoonlijk kosten aan verbonden. Kan je hier toch nog iets tegen ondernemen?

In dit geval moet je een onderscheid maken tussen de aankoop van (1) enkel een hotel, vlucht, huurauto, … enerzijds en (2) een pakketreis anderzijds. 

1. Bij de aankoop van bijvoorbeeld enkel een vlucht of huurauto sta je helaas vrij machteloos. Slechts indien jij je op overmacht kan beroepen zal je de vlucht of huurauto kosteloos kunnen annuleren. Is er sprake van overmacht? Raadpleeg dan even dit artikel.
2. Indien je een pakketreis hebt aangekocht, liggen de kaarten wat anders. De Pakketreizenwet voorziet dat je je pakketreis kosteloos kan opzeggen indien je bewijst dat er zich onvermijdbare en buitengewone omstandigheden voordoen op je vakantiebestemming en dat deze aanzienlijke gevolgen hebben voor de uitvoering van de pakketreis. Is hiervoor een annulering van een evenement, hotel, … noodzakelijk? Volstaan grote belemmeringen zoals verplichte quarantaine bij aankomst in het land of grote restricties op de uitstap naar de befaamde Galapagos eilanden? Ons inziens is er ook in dit laatste geval sprake van onvermijdbare en buitengewone omstandigheden die aanzienlijke gevolgen hebben voor jouw reis en zal je jouw pakketreis kosteloos kunnen annuleren.

• Na annulatie van mijn pakketreis zegt de reisorganisator dat ik, naast het voorschot, nog moet opleggen om een voucher te kunnen bekomen. Klopt dit?

Neen, in principe kan je niet verplicht worden de volledige som (of extra bedragen) te betalen om recht te hebben op een terugbetaling, al dan niet in de vorm van een voucher. De Pakketreizenwet voorziet dat de reiziger recht heeft op een volledige terugbetaling van de reeds betaalde bedragen. Deze betaling mag niet vertraagd worden door de reisorganisator en moet binnen 14 dagen na de opzegging van de pakketreisovereenkomst gebeuren.

Moet je de voucher aanvaarden of heb je recht op een gewone terugbetaling? Je hebt steeds recht op terugbetaling en je bent nooit verplicht om een voucher te aanvaarden, wat je reisorganisator je ook vertelt. We zien echter wel dat heel wat reizigers de voucherregeling aanvaarden of dit heronderhandelen omdat een gerechtelijke procedure voor de meeste bedragen niet opportuun blijkt te zijn.

• Je vermoedt dat je pakketreis niet zal kunnen doorgaan, maar toch vraagt de reisorganisator een betaling van het saldo. Moet je betalen? 

Grote exotische reizen vragen een groot budget. Het is begrijpelijk dat je niet zomaar een groot bedrag wilt betalen voor een reis die volgens jou niet zal doorgaan. Maar wat indien de reisorganisator toch de betaling van het saldo eist, mogelijks op straffe van annulatie of een schadevergoeding?

Vooraleer je het saldo betaalt, moet je de garantie eisen van de reisorganisator dat de reis daadwerkelijk zal plaatsvinden. Indien zij dit niet kunnen garanderen kunnen ze evenmin een betaling van jou eisen.

Stelt de reisorganisator dat de reis zal doorgaan, dan is de kans zeer groot dat deze niet zoals gepland uitgevoerd zal kunnen worden. Hiervoor verwijzen we je graag naar vraag 1.

Veel reizigers maken zich ook zorgen over een mogelijk faillissement van de reisorganisator. Stel dat er betaald wordt voor de reis, kan de reis uiteindelijk toch niet doorgaan en daarbovenop gaat de reisorganisator failliet vanwege de Coronacrisis. Ben je je geld dan kwijt? Neen, reisorganisatoren van pakketreizen zijn verplicht zich te verzekeren tegen insolventie. Wanneer je in dergelijke situatie dus nog gerechtigd bent op terugbetaling van de reisorganisator, dan zal de verzekering tussenkomen.

Overlevingsmodus vs vakantiemodus

Reisorganisatoren, luchtvaartmaatschappijen, B&B’s e.a. worstelen enorm om de financiële schade van de Coronacrisis te beperken en zijn in overlevingsmodus. Ze proberen zoveel mogelijk te werken met vouchers en annuleren reizen enkel indien noodzakelijk. Dit is zeer begrijpelijk, al worden consumenten geregeld verkeerd geïnformeerd over hun rechten. Het is belangrijk om je als consument goed te informeren over je rechten en de voorstellen van je reisorganisator of luchtvaartmaatschappij niet blindelings te aanvaarden.

Heb je ook zo’n prangende vakantievraag?

Aarzel dan niet om ons te contacteren via sophie@siriuslegal.be of roeland@siriuslegal.be.

Als gevolg van de Coronacrisis staat de luchtvaart al een tijdje stil. Luchtvaartmaatschappijen lopen hierdoor natuurlijk grote verliezen op. Ze proberen deze het hoofd te bieden door passagiers enkel “corona-vouchers” aan te bieden in plaats van het vliegticket terug te betalen. Mogen ze dit zomaar doen of hebben ze een verplichting om het vliegticket terug te betalen?

Eerder schreven we al een artikel over pakketreizen, maar wat als je een losse vlucht geboekt hebt en deze vanwege het COVID-19 virus geannuleerd werd? De Europese Commissie heeft het zopas nog bevestigd: ook tijdens de Coronacrisis zijn de rechten van passagiers onverkort van kracht. In deze blog gaan we dieper in op het recht op terugbetaling, de voorwaarden waaraan vouchers moeten voldoen en het recht op een bijkomende compensatie.

Recht op terugbetaling

Geld of een voucher?

Wanneer de luchtvaartmaatschappij een vlucht annuleert, dan geeft artikel 5 van de Passagiersverordening je de keuze tussen:

• terugbetaling van het ticket
• re-routing op het eerst mogelijk moment
• re-routing op een latere datum naar keuze van de passagier.

Aangezien re-routing onder de huidige omstandigheden nauwelijks toepasbaar is, ligt de keuze vooral tussen de verschillende terugbetalingsmogelijkheden. 

Volgens de Passagiersverordening mag de terugbetaling van een geannuleerde vlucht in principe zowel in geld als in de vorm van een voucher gebeuren. Terugbetaling in de vorm van een voucher is echter alleen mogelijk als de passagier daarmee instemt. Een luchtvaartmaatschappij kan jou dus niet verplichten om een voucher te aanvaarden. 

De luchtvaartmaatschappij moet je terugbetalen binnen de 7 dagen nadat je daarom verzocht hebt.

Wat als je zowel een heen- als terugvlucht geboekt hebt en maar een van beide vluchten geannuleerd wordt? Als beide vluchten in één boeking zitten, dan kan je ervoor kiezen om beide vluchten te laten terugbetalen, zelfs als ze door een andere luchtvaartmaatschappij uitgevoerd worden. Heb je twee aparte boekingen gedaan, dan kan je enkel terugbetaling krijgen van de vlucht die effectief geannuleerd werd.

In het geval dat de luchtvaartmaatschappij de vlucht nog niet geannuleerd heeft, raden we je aan om dit ook zelf niet te doen en voorlopig af te wachten. Zo ben je absoluut zeker dat er een terugbetaling dient te gebeuren. Wanneer je zelf annuleert bestaat de kans dat de luchtvaartmaatschappijen zich op hun annuleringsvoorwaarden willen beroepen en zo hun betalingsverplichtingen trachten te ontlopen.

Aan welke voorwaarden moet een voucher voldoen?

Als je kiest voor een terugbetaling in de vorm van een voucher, moeten de vouchers volgens de aanbevelingen van de Europese Commissie aan enkele voorwaarden voldoen: 

• Vouchers moeten minstens 12 maanden geldig zijn en beschermd zijn tegen insolventie van de luchtvaartmaatschappij of reisorganisator.
• Als vouchers langer dan 12 maanden geldig zijn, dan hebben passagiers het recht om na 12 maanden een terugbetaling te vragen voor zover de voucher nog niet is ingewisseld.
• Als de voucher niet is opgenomen en de geldigheidsperiode verlopen is, dan moet de luchtvaartmaatschappij het bedrag binnen de 14 dagen na afloop van de termijn terugbetalen.
• Passagiers moeten de voucher kunnen gebruiken voor nieuwe boekingen met dezelfde reisroute onder dezelfde servicevoorwaarden.
• Passagiers moeten de voucher kunnen overdragen aan andere passagiers zonder extra kosten.
• Vouchers vermelden duidelijk de geldigheidsperiode en alle rechten hieraan verbonden. 
• Vouchers moeten op duurzame dragers uitgegeven worden (bv. e-mail of papier).

Recht op compensatie 

Daarnaast heb je als passagier op grond van de Passagiersverordening in principe recht op compensatie als een vlucht minder dan 14 dagen voor vertrekdatum geannuleerd wordt. Luchtvaartmaatschappijen zijn dan verplicht om een forfaitaire vergoeding te betalen, tenzij ze kunnen aantonen dat de annulering het gevolg is van buitengewone omstandigheden. 

Dan is de vraag of het COVID-19 virus een buitengewone omstandigheid kan zijn. De Europese Commissie is in elk geval van mening dat maatregelen genomen ter bestrijding van het COVID-19 virus niet inherent zijn aan de normale uitoefening van de activiteiten van luchtvaartmaatschappijen en dus buiten de controle van de luchtvaartmaatschappij liggen. De Europese Commissie geeft de volgende situaties als voorbeelden van buitengewone omstandigheden waarin je dus geen compensatie zal ontvangen:

• in het geval de overheid een vliegverbod oplegt of maatregelen neemt waardoor de uitvoering van een vlucht onmogelijk is;
• in het geval dat vliegen niet wordt verboden, maar enkel mogelijk is voor bepaalde personen (bv.: inwoners die vastzitten in het buitenland); 
• in het geval de vlucht wordt geannuleerd ter bescherming van de gezondheid van het personeel van de luchtvaartmaatschappij;

Bovenstaande voorbeelden zijn niet limitatief. Het recht op compensatie zal telkens afhangen van de concrete omstandigheden.

In a nutshell

Ook tijdens de COVID-19 crisis blijven passagiers een fundamenteel recht hebben om terugbetaling van hun vliegticket te eisen bij een annulering van de vlucht. Luchtvaartmaatschappijen mogen vouchers aanbieden in plaats van geld, maar kunnen jou als passagier niet verplichten om dit aan te nemen. Gelet op liquiditeitsproblemen in de reissector worden passagiers wel aangespoord om te kiezen voor een voucher. De Europese Commissie probeert alleszins in recente aanbevelingen vouchers aantrekkelijker te maken door bepaalde minimumvoorwaarden op te leggen. 

Verder kan je als passagier een bijkomende compensatie ontvangen voor de annulering van je vlucht, maar als de oorzaak ligt in de maatregelen ter bestrijding van COVID-19 zal je wellicht bot vangen.

Vragen over je geannuleerde vlucht of boeking? 

Contacteer gerust Valeska De Pauw (valeska@siriuslegal.be) of Roeland Lembrechts (roeland@siriuslegal.be)

Opgelet voor je een schijnbaar “grappige” Facebook post over iemand anders of een negatieve recensie over een bedrijf of webshop liket.  Als de inhoud ervan lasterlijk of beledigend blijkt te zijn, zou je volgens het Zwitsers Hooggerechtshof weleens strafbaar kunnen zijn, niet enkel door het posten van zo’n bericht, maar ook door het simpelweg liken ervan…  

Laster, eerroof en beledigingen online

Laster en eerroof is strafbaar. Wie in het openbaar kwaadwillig onwaarheden over iemand vertelt die zijn eer of imago kunnen schaden, begaat een inbreuk op artikel 442 van het Strafwetboek.  Ook publieke beledigingen kunnen bestraft worden, in dat geval door artikel 448 van het Strafwetboek.

Ook bedrijven kunnen overigens het slachtoffer zijn van lasterlijke of beledigende uitlatingen, bijvoorbeeld in valse reviews door wraakzuchtige klanten of ontevreden concurrenten (zie ook ons artikel over valse reviews).  Dat alles geldt ook voor laster of beledigingen op social media. Social media worden immers meestal beschouwd als “openbare” of “publieke” plaatsen.  

Maar dus ook als je enkel geliked hebt

Maar wat een Zwitserse rechter onlangs besliste gaat toch nog een stap verder.  Hij oordeelde dat niet enkel de publieke lasterlijke of beledigende uitspraak zelf bestraft kan worden, maar ook het liken van de post waarin zo’n uitspraken gedaan worden.

De Zwitserse Hoge Raad heeft eerder dit jaar een uitspraak gedaan over ‘likes’ en ‘shares’ vanop Facebook (lasterpostenBesluit 6B_1114 / 2018 van 29 januari 2020). Het Hooggerechtshof oordeelde dat het liken en delen van berichten mogelijk kan leiden tot een veroordeling wegens laster of beledigingen (of althans de equivalenten daarvan onder Zwitsers recht).

Het ganse geschil draaide om iemand die verschillende berichten op Facebook geliked en gedeeld had waarin een vereniging en een van de leden van deze vereniging beschuldigd werden van een antisemitisme, nationaal-socialisme en racisme.

Op de vraag of er werkelijk sprake is van antisemitisme of racisme antwoordde het Hooggerechtshof niet, die vraag moet verder behandeld worden door de bevoegde rechtbank.  Wat wél vaststaat volgens het Hooggerechtshof is dat het liken en sharen van zulke berichten strafbaar kan zijn overeenkomstig artikel 173 van Zwitserse Strafwetboek dat het equivalent is van onze artikelen 445 en 448 in verband met laster en eerroof en publieke beledigingen.

Waarom is het liken of sharen op zich strafbaar dan?

Het Zwitserse Hooggerechtshof is van oordeel dat de eigenheid van social media precies is dat berichten pas op grote schaal verspreid worden als ze geliked en geshared worden.  Wie lasterlijke berichten deelt of leuk vindt, draagt dus -bewust- bij tot de verspreiding ervan en brengt dus bijkomende schade toe aan de eer van degene die lasterlijk of beledigend afgeschilderd wordt.  Om die reden besliste het Hooggerechtshof dat het liken en delen van lasterlijke berichten in principe ​​laster vormen onder de Zwitserse strafwet.

Werkt dit ook in België zo?

Er is bij ons weten vooralsnog geen enkele uitspraak in België die stelt dat het liken of sharen van lasterlijke of beledigende berichten op Facebook of op andere social media strafbaar zou zijn.

Maar de logica van het Zwitserse Hooggerechtshof gaat ook in België op, ons inziens.  Opdat er sprake zou zijn van laster en eerroof moet men bewust, kwaadwillig bepaalde onjuiste verklaringen publiek maken.  Van beledigingen is sprake als iemand met de bedoeling om te schaden publiek aantijgingen doet die “de eer van een persoon kunnen krenken”.

In beide gevallen is dus nodig dat een en ander in het openbaar gebeurt en dat er een bedoeling bestaat om te schaden.  Het is perfect denkbaar dat ook onder Belgisch recht aangetoond zou worden dat iemand die bewust een lasterlijk of beledigend artikel of post deelt of liket zelf de intentie had om die boodschap (verder) publiek te maken en zelf de intentie had om te schaden.  Het doel van het sharen en zelfs het liken van berichten is binnen de meeste social media immers precies om een bericht publiek te verspreiden. 

Wat kan ik doen als ik of mijn bedrijf of webshop het slachtoffer zijn van laster en eerroof of beledigingen online?

De grote moeilijkheid online blijkt vaak te zijn dat de daders van dit soort inbreuken niet geïdentificeerd kunnen worden.  Het internet laat immers een hoge mate van anonimiteit toe voor wie niet herkend wil worden. De eerste opdracht is dus om te achterhalen wie de dader is.

Vervolgens kan je een aantal dingen doen:

• Een klacht bij het social media platform in kwestie kan leiden tot de verwijdering van een bericht.  Platformen als Google of Facebook hebben wel de mogelijkheid om misbruiken te melden, maar jammer genoeg verwijderen ze slechts zeer zelden content.  Dit is dus vaak niet de meest aangewezen weg.
• Je advocaat kan een ingebrekestelling sturen en de verwijdering eisen, onder het dreigement van een gerechtelijke procedure.
• Je kan strafklacht neerleggen, waarna een strafonderzoek zal volgen en eventuele en strafrechterlijke veroordeling zal volgen (maar laster en eerroof zijn meestal geen prioriteit voor onze zo al overbelaste strafrechtbanken, waardoor dit soort klachten meestal nergens toe leidt).
• Je kan zelf een burgerlijke procedure voor de rechtbank starten waarin je schadevergoeding kan vorderen, een rechtzetting kan eisen en/of de verwijdering van het bericht onder dwangsom per dag of uur vertraging kan eisen.  Eventueel kan je alvast in kortgeding voorlopige verwijdering trachten te bekomen.
• Als je zelf een bedrijf of handelaar bent en de inbreukpleger is dat ook, dan kan je wellicht een zogenaamde “stakingsvordering” overwegen.  Dat is een snelle procedure, die werkt zoals een kortgeding, en waarin de rechter op basis van inbreuken op de eerlijke marktpraktijken de staking kan bevelen van bepaalde inbreuken die oneerlijke concurrentie vormen of die niet overeenstemmen met het normale gedrag dat je van een concurrent of handelspartner mag verwachten.
• Het privacyrecht kan eventueel helpen.  Je zou op basis van je “right to be forgotten” kunnen eisen van het social media platform en/of van de grote zoekmotoren online dat de schadelijke content verwijderd wordt.

Vragen over schadelijke posts op social media of schadelijke reviews?

Bel of mail ons gerust op +32 486 901 931 of bart@siriuslegal.be voor een eerste vrijblijvend antwoord op je vraag.

Eén van de sectoren die momenteel het hardst geraakt wordt door het coronavirus is de reissector. Hotels, bars, restaurants, vliegtuigmaatschappijen, reisorganisatoren en reisbureaus moeten massaal hun diensten annuleren. Elk land waar het coronavrius al enige betekenis heeft, kondigt hoe langer hoe meer lockdown-maatregelen aan. Skigebieden zijn afgesloten, hotels mogen geen gasten meer ontvangen, bijeenkomsten worden onmogelijk, events worden verboden, etc.

Reizigers die een zogenaamde pakketreis hebben geboekt, worden in zo’n situatie goed beschermd door de wet en krijgen in principe hun betaalde reis zonder onnodige vertraging en in elk geval uiterlijk binnen 14 dagen na de opzegging volledig terugbetaald. De vaststelling is dat massale annuleringen ervoor zorgen dat reisorganisatoren deze verplichting in realiteit niet kunnen verwezenlijken en dat specifieke corona maatregelen cruciaal zijn om de reissector te doen overleven. 

Crisismanagement door de overheid

Naast concrete steunmaatregelen voor ondernemers en meer specifiek voor de toeristische sector, én de hinderpremie van VLAIO, heeft het Federaal Kabinet van Werk, Economie en Consumenten een ministerieel besluit op 19/03/2020 opgemaakt om de reissector meer financiële ademruimte te geven. Zij kan dat doen wanneer uitzonderlijke omstandigheden de goede werking van de economie geheel of gedeeltelijk in gevaar brengt of kan brengen. Het coronavirus is daar zo’n typevoorbeeld van, waarbij men oordeelt dat de reissector zeer zwaar getroffen wordt door het opzegrecht bij pakketreizen.

Er werd besloten op 19/03/2020 dat wanneer een pakketreis om reden van de coronacrisis wordt opgezegd, ofwel door de reisorganisator, ofwel door de reiziger, de reisorganisator gerechtigd is hem een tegoedbon ter waarde van het betaalde bedrag te verstrekken in plaats van een terugbetaling.

Om deze regeling toe te passen, moet deze tegoedbon aan 4 voorwaarden voldoen:

• de tegoedbon vertegenwoordigt de volledige waarde van het bedrag dat de reiziger reeds heeft betaald;
• aan de reiziger wordt geen enkele kost aangerekend voor het afleveren van de tegoedbon;
• de tegoedbon is minstens 1 jaar geldig;
• de tegoedbon vermeldt uitdrukkelijk dat deze werd afgeleverd als gevolg van de coronacrisis.

De reiziger mag volgens dit besluit deze bon niet weigeren. 

Time will tell

Ben je als reisorganisator dan gered door deze maatregel en kan je al je reizigers nu verplichten om zo’n voucher te aanvaarden?

Spijtig genoeg zijn we daar niet zo zeker van… Deze maatregel is tijdelijk en beperkt tot het strikt noodzakelijke. Zij trad in werking op 20/03/2020 en zal gelden voor een periode van 3 maanden (die zo nodig kan verlengd worden). Vanzelfsprekend heeft deze maatregel betrekking op lopende reiscontracten en zal zij daarop onmiddellijk van toepassing zijn vanaf 20/03/2020. Het economisch algemeen belang primeert daarbij op de rechtszekerheid die reiziger en reisorganisatie hadden op het moment dat de pakketreis gesloten werd.

De vraag is alleen of dit besluit ook betrekking kan hebben op pakketreizen die ten gevolge van het coronavirus werden opgezegd vóór 20/03/2020 (en dat zullen er al heel wat zijn). De maatregel kan in principe niet retroactief toegepast worden, zodat het maar de vraag is of reizigers in dat geval de tegoedbon effectief moeten aanvaarden en geen volledige terugbetaling kunnen eisen. De maatregel zegt hier zelf niets over, zodat het oordeel moet overgelaten worden aan de rechtbank.

Let er bijkomend op dat er twijfel kan bestaan over de draagwijdte van de maatregel. Deze zegt dat pakketreizen kunnen opgezegd worden in deze periode van 3 maanden met het aanbieden van een voucher. Betekent dit dat er enkel kan opgezegd worden voor pakketreizen die in principe ook uitgevoerd worden in deze periode? Of gaat het ook over pakketreizen die ná deze periode dienen uitgevoerd te worden, maar nu al opgezegd worden door de reisorganisator? De omstandigheden kunnen hier heel verschillend zijn. Gelet op het strikt noodzakelijk karakter van de maatregel, zou het in principe enkel gaan om pakketreizen die tijdens deze periode dienen uitgevoerd te worden. Het mag echter duidelijk zijn dat ook dit bron van discussie kan zijn.

Ook heeft de Europese Commissie al gereageerd op dit besluit. Zij is van mening dat reizigers wel degelijk moeten kunnen kiezen tussen een voucher of terugbetaling. Zoniet, dan is dit besluit niet in lijn met de Europese regelgeving die een sterke consumentenbescherming nastreeft en lidstaten ertoe verplicht om garant te staan voor de terugbetaling van pakketreizen.

De Belgische regering heeft hier ondertussen oor naar gehad en heeft haar besluit gewijzigd.

Concreet is de regeling nu als volgt:

– U kan als reisorganisator naast terugbetaling ook een voucher aanbieden die minstens 1 jaar geldig is;
– De reiziger kan vervolgens deze voucher vrij gebruiken voor een nieuwe pakketreis binnen jullie aanbiedingen. De voucher wordt beschouwd als een betaalmiddel ten aanzien van de reisorganisator; (Je kan de reiziger dus niet meer verplichten om enkel de voucher te gebruiken en die voucher uit te schrijven voor 1 welbepaalde reis)
– Indien de reiziger geen gebruik wenst te maken van de voucher kan hij na een jaar na aanbieding van de voucher om terugbetaling vragen;
– Bij een verzoek tot terugbetaling heeft de reisorganisator een termijn van 6 maanden om het bedrag terug te betalen.

De werking in de tijd werd echter niet gewijzigd zodat wat dat betreft het bovenstaande nog steeds geldt.
Niettegenstaande deze regeling en de vraag rond de werking in de tijd, dient nog steeds vastgesteld te worden dat het Ministerieel Besluit in strijd is met de dwingende betalingstermijn in de Pakketreizenrichtlijn en de Pakketreizenwet, zodat deze regeling als nietig zou moeten beschouwd worden. Besluit is dat de reiziger dus steeds de mogelijkheid moet hebben om te kiezen tussen een voucherregeling of een terugbetaling binnen de wettelijk voorziene termijn.

Geen maatregelen voor gekoppelde reisarrangementen of reisdiensten

Hou er ook rekening mee dat deze maatregel enkel geldt voor pakketreizen zoals ze wettelijk gedefinieerd wordt. Een pakketreis is niet hetzelfde als een gekoppeld reisarrangement. Beiden kunnen met elkaar verward worden en je moet zeer concreet kijken naar de manier waarop het ‘reisproduct’ aan de reiziger verkocht werd. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld ook voor de verkoop van een reisdienst waar een beperkte toeristische dienst aan gekoppeld is.

Wanneer het niet over een pakketreis gaat, dan kan er geen sprake zijn van het verplicht aanbieden van een voucher. Raadpleeg in dat geval de algemene voorwaarden en o.a. de eventuele overmachtsclausules. Is dit niet contractueel geregeld, dan kunnen we verwijzen naar ons artikel ‘Het coronavirus en overmacht’.

Conclusie

Terecht heeft de overheid een corona maatregel genomen door reisorganisatoren de mogelijkheid te bieden een voucher aan haar reizigers te geven in plaats van de wettelijke terugbetaling van de prijs van de pakketreis. Deze maatregel werpt echter wel een aantal vragen op met betrekking tot de correcte toepassing ervan. Let daarbij op wanneer de overeenkomst werd opgezegd, wat het tijdstip van de reis is én of je daadwerkelijk over een pakketreis spreekt.

Wil je graag een concrete juridische reflex bij de afhandeling van je annuleringen?

Neem dan gerust contact op met Roeland via roeland@siriuslegal.be 

Dit artikel werd van een update voorzien op 9 april 2020

Reviews zijn eigenlijk de digitale versie van mond-aan-mondreclame en kunnen voor je onderneming enorm nuttig zijn. Hoe langer hoe meer zullen klanten eerst je reviews bekijken alvorens met je in zee te gaan. Dit is allemaal leuk zolang je goede reviews krijgt. Maar wat indien je geconfronteerd wordt met een – om welke reden ook – ontevreden klant die besluit om je bedrijf reputatieschade toe te brengen? Een reeks valse reviews heeft onmiddellijk een stevige impact op de uitstraling van je onderneming omdat het bereik en de publiciteit online een pak groter is. Bovendien is het niet eenvoudig om deze recensies te laten verwijderen.  De vraag is dan onmiddellijk wat je kan ondernemen tegen deze negatieve publiciteit.

Google op de knieën in Nederland

In Nederland heeft een onderneming onlangs Google gedwongen om een reeks fake reviews op de bedrijfsmelding van Google Maps te verwijderen. Google had reeds een deel reviews verwijderd op basis van hun notice-and-takedown procedure. Deze procedure blijkt echter  niet transparant te zijn, wat het verwijderen van andere reviews moeilijk maakt zonder tussenkomst van de rechter.

De Amsterdamse kortgedingrechter oordeelde op 11 november 2019 dat Google de overige  recensies moest verwijderen. Meer nog, Google diende zelfs de identificatiegegevens van de recensent vrij te geven. De rechtbank oordeelde voor de verwijdering dat er een voldoende vermoeden was dat de recensies van dezelfde persoon afkomstig waren, dat ze vals waren én dat ze enkel geplaatst werden met het opzet om schade toe te brengen. 

Voor de vrijgave van de identificatiegegevens van de recensent werden volgende criteria toegepast:

• de mogelijkheid dat de informatie schadelijk is voor derden, is aannemelijk;
• de derde heeft een reëel belang bij het verkrijgen van deze identificatiegegevens;
• het is aannemelijk dat er in het concrete geval geen mindere mogelijkheid bestaat om deze gegevens te achterhalen;
• een afweging van de betrokken belangen doet de belangen van de derde prevaleren.

De weigering van Google om gegevens vrij te geven werd bij toepassing van deze voorwaarden beschouwd als onrechtmatig tegenover de schadelijdende onderneming, zodat Google verplicht werd om alle bekende informatie ter beschikking te stellen. De bescherming van de eer en goede naam van de onderneming woog hier zwaarder dan de vrijheid van Google-gebruikers om valse recensies te plaatsen, en van het internetpubliek om die recensies te kunnen ontvangen.

En wat in België?

De reviewer

Wanneer de review onrechtmatig is (vb. een concurrent zet valse recensies op jouw website om je klanten af te werven, of de reviewer maakt zich schuldig aan beledigingen, laster of eerroof) dan kan de reviewer rechtstreeks aangesproken worden. Het recht op vrije meningsuiting is niet absoluut en moet steeds afgewogen worden met de goede naam en andere te beschermen rechten van de bekritiseerde onderneming. Bij deze beoordeling moet je steeds een onderscheid maken tussen feiten en subjectieve beoordelingen. De echtheid van feiten moet je reviewer steeds kunnen bewijzen. Onjuiste feiten vallen immers niet onder het recht van vrije meningsuiting. Dit geldt in principe niet voor subjectieve beoordelingen. Kritiek geven moet mogelijk zijn en ondernemingen moeten dat dulden. Andere reviews kunnen een slechte review bovendien nuanceren. Bij een subjectief waardeoordeel zal gekeken worden naar de begeleidende omstandigheden die onrechtmatig kunnen zijn, zoals bijvoorbeeld het manifest overdrijven in de beoordeling met de enkele bedoeling om de onderneming te schaden.

Probleem van reviews is echter dat zij zeer vaak anoniem of onder een pseudoniem worden geplaatst. Voor de bekritiseerde onderneming is het moeilijk deze gegevens te achterhalen. Reviewsites zijn immers niet geneigd om deze gegevens zomaar vrij te geven, waarbij het recht op vrijheid van meningsuiting, recht op informatie voor elke derde en het recht op eerbiediging van het privéleven worden vooropgesteld.

Hoe kom je dan aan de gegevens van de reviewer? Kan de bewuste reviewsite, zoals vb. Google, dan gedwongen worden zoals in Nederland? Of kan je ook vorderen dat de review verwijderd wordt?

Platform dat reviews mogelijk maakt

Onder het Belgisch recht kan zo’n reviewplatform gedwongen worden om die informatie vrij te geven, maar enkel aan gerechtelijke en administratieve autoriteiten en voor zover dit nuttig is voor de opsporing en de vaststelling van de inbreuken gepleegd door hun tussenkomst. Het Hof van Cassatie oordeelde reeds in 2011 dat deze mogelijkheid niet bestaat voor de schadelijdende onderneming.

Je kan als onderneming wel de verwijdering van deze reviews vorderen of je kan het reviewplatform zelf aansprakelijk stellen. Dat laatste zal moeilijk zijn aangezien zij in de meeste gevallen een aansprakelijkheidsvrijstelling genieten. Hierbij wordt vooral gekeken naar de mate waarin deze reviewplatforms ook effectief controle uitoefenen op de reviews. Deze vraag rond aansprakelijkheid staat los van de vordering tot verwijdering van de reviews. Dat kan altijd, maar dan moet je rekening houden met de belangenafwegingen zoals zij o.a. ook in Nederland werden gemaakt.

Conclusies

Valse reviews online kunnen een pest zijn voor de reputatie van je onderneming en kunnen je heel wat schade bezorgen. De persoon die deze schade toebrengt kan veroordeeld worden tot een schadevergoeding, waarbij steeds de belangen van de onderneming (eer en goede naam), de belangen van het publiek (op informatie) en de belangen van de reviewer (vrije meningsuiting) ten opzichte van elkaar moeten afgewogen worden. 

Reviews worden echter vaak anoniem gepost, zodat identificatiegegevens (vb. IP-adres) van het reviewplatform moeten gevraagd worden. De vrijgave van deze gegevens kunnen in België niet opgevraagd worden door de schadelijdende onderneming. Dit in tegenstelling tot in Nederland. Het reviewplatform kan in theorie ook aansprakelijk gesteld worden, maar valt in de meeste gevallen onder een wettelijke vrijstelling. Wat nog rest, is het verzoek tot verwijdering van de reviews, maar ook daar zal er steeds een belangenafweging gebeuren. Laat je dus steeds professioneel adviseren wat je mogelijkheden zijn.

Meer vragen?

Neem dan gerust contact op met Roeland via roeland@siriuslegal.be.

De Nederlandse Eerste Kamer heeft op 19 februari ll. -eindelijk- de nieuwe “Wet kansspelen op afstand aangenomen”. Binnen- en buitenlandse bedrijven kunnen straks onder strikte voorwaarden online gokspelen aanbieden in Nederland.  

Online gokken was nog steeds illegaal in Nederland

Tot op heden was elke vorm van online gokken in Nederland verboden en werden dergelijke activiteiten streng vervolgd door de Nederlandse Kansspelautoriteit.  In de toekomst komt er nu een vergunningssysteem dat gelijkaardig is aan wat we in België kennen sedert 2010.

Het wetsvoorstel moderniseert de Wet op de kansspelen (Wok) en de Wet op de kansspelbelasting (Wet KSB). Nederland wil de kansspelen via internet (en andere toekomstige elektronische communicatiemiddelen) in de toekomst gaan reguleren en ervoor zorgen dat de speler een passend en aantrekkelijk aanbod heeft, mét de nodige waarborgen tegen kansspelverslaving en criminaliteit.

De grootste uitdaging is om de honderdduizenden Nederlanders die nu nog illegaal gokken op niet-vergunde buitenlandse websites naar een gelegaliseerd aanbod te krijgen.  Voor partijen die zich eerder illegaal op de Nederlandse markt hebben begeven geldt een afkoelperiode van twee jaar.

De krijtlijnen van de nieuwe wet

In tegenstelling tot bijvoorbeeld België, is er in Nederland niet voor gekozen om het aantal vergunningen op voorhand te beperken. In plaats daarvan worden hoge eisen gesteld aan de potentiële vergunninghouders. Het aantal vergunninghouders wordt zo op kwalitatieve gronden beperkt. De Nederlandse overheid heeft geen minimum aantal vergunningen voor ogen en is ook niet van zins de hoge eisen te verlagen om meer vergunningen te kunnen verlenen.

Het hele systeem is gebaseerd op de beoordeling door de Kansspelautoriteit van de “betrouwbaarheid” en “geschiktheid” van de de aanbieder, maar de precieze criteria die daarbij in aanmerking genomen worden, blijven tot op heden eerder vaag en het zal nog een tijdlang afwachten zijn wat nu precies het lijstje van vereisten is waaraan een nieuwe aanbieder moet voldoen.

Wel zijn alvast volgende strenge voorwaarden verbonden aan de uitbating van een vergunning:

• Er is een verplichting voor een vergunninghouder om een fysieke vestiging te hebben in Nederland (voor niet-EU aanbieders) of om een vertegenwoordiger in Nederland aan te duiden (voor EU aanbieders)
• Een vergunning kan enkel bekomen worden voor:

1. 1. casinospelen waarbij de spelers tegen de vergunninghouder spelen;
   2. casinospelen waarbij de spelers tegen elkaar spelen;
   3. weddenschappen op gebeurtenissen tijdens een sportwedstrijd of op de uitslag van een sportwedstrijd, en
   4. weddenschappen op uitslagen van paardenrennen en harddraverijen, georganiseerd door of onder auspiciën van de vereniging Nederlandse Draf- en Rensport of een vergelijkbare internationale, al dan niet overkoepelende organisatie, voor zover deze naar het oordeel van de raad van bestuur op verantwoorde, betrouwbare en controleerbare wijze worden georganiseerd.

• De identiteit van zaakvoerders of bestuurders dienen transparant te zijn en zij dienen te voldoen aan de te verwachten vereisten op vlak van strafblad en antecedenten
• De Kansspelautoriteit beoordeelt zelf en discretionair “de betrouwbaarheid van de vergunninghouder, van de personen die diens beleid bepalen of mede bepalen, van diens uiteindelijke belanghebbenden en van diens middellijke en onmiddellijke vermogensverschaffers op basis van hun voornemens, handelingen en antecedenten“
• Een Besluit bij de wet bevat een hele reeks verplichtingen ten aanzien van personeel en administratie en ten aanzien van de organisatie en keuring van de spelen, consumentenbescherming en bescherming van de spelers.

Enkele last minute changes tijdens de stemming

Een motie waarin de regering wordt verzocht een verbod op reclame voor (online) gokken te overwegen, de consequenties daarvan in kaart te brengen en de Kamers hierover voor 1 september 2019 nader te informeren werd net voorafgaand aan de stemming in de Eerste Kamer nog aangenomen. Een motie voor een algeheel reclameverbod werd evenwel verworpen.

Ook is een motie aanvaard om de Kansspelautoriteit ‘van een adequaat instrumentarium te voorzien om handhavend te kunnen optreden tegen illegale, niet vergunde aanbieders van kansspelen’, wat inhoudt dat bepaalde buitenlandse sites moeten worden geblokkeerd.

Om gokverslaving bij online gokken zoveel mogelijk te voorkomen komt er een centraal register voor de uitsluiting van kansspelen en aanvullende toezicht- en handhavingsbevoegdheden voor de kansspelautoriteit.

De Kansspelbelasting wordt vastgesteld op 29 procent. Een deel van de belastingopbrengsten gaat naar de sportclubs en sporters.

Online gambling providers worden bovendien verplicht om preventieve maatregelen tegen verslaving aan te bieden. Zo moet er duidelijk een waarschuwing in beeld zijn dat gokken verslavend werkt en moeten de aanbieders een deel van de opbrengsten afdragen aan het verslavingsfonds.

Aanbieders mogen zich bovendien niet richten op minderjarigen. Gebruik van bekende sporters in reclame voor kansspelen is om die reden bijvoorbeeld verboden. Ook moet het onderscheid tussen gewone games en kansspelen duidelijk zijn. Jongeren die willen gokken, moeten bij de online kansspelen inloggen met een burgerservicenummer om hun leeftijd te laten verifiëren.

Geen regularisering voor lootboxes en in game gambling

De Nederlandse overheid deed in het afgelopen jaar, net zoals de Belgische en enkele andere Europese overheden, onderzoek naar games met zogeheten “lootboxes” of schatkisten met willekeurige, virtuele beloningen.  In sommige gevallen moet de speler op een of andere manier betalen om kans te maken op zo’n lootbox en in dat geval zijn dit volgens de verschillende Europese kansspeloverheden wel degelijk online gokspelen, die logischerwijze onder de oude wet in Nederland niet toegestaan waren.

Ook in de toekomst moeten dergelijke lootboxes niet rekenen op een vergunning in Nederland.  De Kansspelautoriteit liet al weten dat zij ook onder de nieuwe wet geen intenties heeft om vergunningen te verlenen voor games met lootboxes.  “Vergunning komen er enkel voor online casino’s, waar bijvoorbeeld poker gespeeld kan worden”, aldus een woordvoerder van de Kansspelautoriteit in de Nederlandse pers.

Voor een bijzonder populaire game als FIFA 19 betekent dat die potentieel nog steeds illegaal zal zijn in Nederland, omdat de beloningen uit lootboxes binnen het spel doorverkocht kunnen worden.

Wat is de timing?

Officieel houdt men als datum 1 juli 2020 aan. De wet zal op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip in werking treden, vervolgens zal de Kansspelautoriteit nog een half jaar nodig hebben om de benodigde vergunningen te verstrekken.

Ook gelden er voor sommige uitvoeringswerkzaamheden vaste termijnen. Voorbeelden hiervan zijn de Europese notificatieplicht en – aanbesteding.

Opgelet in tussentijd…!

De Kansspelautoriteit blijft zolang de wetsvoorstel Kansspelen op Afstand nog niet van kracht is, optreden tegen aanbieders van online kansspelen. Aanbieders zonder vergunning zullen streng worden aangepakt.  De Kansspelautoriteit krijgt hiervoor extra bevoegdheden, waaronder de mogelijkheid om het betaalverkeer tussen illegale aanbieder en deelnemer kan blokkeren.

Vragen over Kansspelen in Nederland, België of de rest van Europa?

Ons team staat graag voor u klaar.  Neem gerust vrijblijvend contact op met Bart Van den Brande op +32 486 901 931 of op bart@siriuslegal.be.

Met het autosalon in aantocht is het een gepast moment om de regels omtrent herroepingsrecht en verkoop op afstand nog eens toe te lichten. In sommige gevallen heeft de consument immers het recht om zijn aankoop te herroepen in geval deze wordt gesloten buiten de (gebruikelijke) verkoopruimte van de verkoper maar dit is zeker niet altijd het geval zo oordeelde het Europees Hof van Justitie in een recent arrest. Sirius Legal licht de regels nogmaals toe.

Achtergrond

Wanneer een overeenkomst buiten de verkoopruimte of buiten de gebruikelijke plaats van beroepsuitoefening van de verkoper wordt gesloten, wordt de consument in het bijzonder beschermd door een informatieverplichting van de onderneming vóór de sluiting van de overeenkomst; een verplichting tot bevestiging van de gesloten overeenkomst én door een herroepingsrecht.

In de vorige wet marktpraktijken werd heel duidelijk aangegeven dat in geval van verkopen op beurzen e.d.m. voor een bedrag van meer dan 200 EUR, dit als een verkoop buiten de lokalen van de ondernemer diende beschouwd te worden waardoor bovenvermelde strenge regels van toepassing waren. Zo ook dus op de aankoop van een wagen op bijvoorbeeld het autosalon, of de aankoop van een keuken op een interieurbeurs,…

In de huidige wetgeving marktpraktijken die is opgenomen in het Wetboek Economisch Recht is één en ander veel minder duidelijk.

Verkoop op salons of beurzen: EHvJ verduidelijkt

De wet voorziet enkel dat voor wat betreft overeenkomsten die buiten de gebruikelijke verkoopruimte van de verkoper zijn voorzien, de verkoper een herroepingsrecht moet aanbieden aan de consument en hierover zeer duidelijk moet communiceren, naast nog een heel aantal andere verplichte vermeldingen. De reden is de consument te beschermen tegen halsoverkop aankopen.

En hoewel deze bepaling vrij helder lijkt en zou doen geloven dat een verkoop op een beurs of een salon een verkoop buiten de gebruikelijke verkoopplaats van de verkoper is, oordeelde het Europese Hof van Justitie anders in een recent arrest  van deze zomer.

Het Hof van Justitie oordeelde dat het doorslaggevend element voor de kwalificatie van een “verkoop buiten de verkoopruimte” wordt bepaald door hoe de gemiddelde consument de situatie ervaart. Indien een normaal geïnformeerde en redelijk omzichtige en oplettende consument, in het licht van het geheel aan feitelijke omstandigheden van de activiteiten, en met name van de uiterlijke verschijningsvorm van de stand en de informatie in de ruimten waar de beurs wordt gehouden, redelijkerwijs kon verwachten dat die handelaar er zijn activiteiten uitvoert en hem aanspreekt om een overeenkomst te sluiten, dan is er volgens het Hof geen sprake van een buiten verkoopruimte afgesloten overeenkomst. Met andere woorden: in dat geval zal er geen herroepingsrecht gelden.

Toegepast op salons en beurzen zoals het autosalon zou je kunnen concluderen dat in dit geval evenmin een herroepingsrecht geldt aangezien de consument die de beurs bezoekt kan verwachten dat een autodealer er zijn activiteiten uitoefent en dat hij kan aangesproken worden om een wagen aan te kopen.

Geen herroepingsrecht voor op goederen “op maat”

Tot slot dient nog opgemerkt te worden dat er sowieso geen herroepingsrecht geldt voor goederen die op maat gemaakt worden of zoals de wet bepaald “goederen die zijn vervaardigd zijn volgens de specificaties van de consument of duidelijk voor een specifieke persoon bestemd zijn”. Een keuken op maat bestellen tijdens de interieurbeurs zal zodus nooit aanleiding kunnen geven tot herroepingsrecht, daarentegen: een stockwagen die men op en beurs koopt in sommige gevallen wel aangezien dit niet als een vervaardiging op maat kan beschouwd worden.

Vragen over het herroepingsrecht in het algemeen of consumentenbescherming in het bijzonder?

Contacteer Bart Van den Brande via bart@siriuslegal.be