Ja, wij hebben een webshop 😉.

Ben je op zoek naar juridisch advies of het betere maatwerk voor je contracten of policies? Check ons aanbod!

06/01/2014

Nieuwe regels voor e-commerce gepubliceerd in Belgisch Staatsblad

Leesduur: 9 minuten

Het nieuwe jaar is nog maar net begonnen en één van de belangrijkste wijzigingen op juridisch vlak voor online ondernemers voor 2014 kondigt zich al aan.  In het Belgisch Staatsblad is immers op 30 december nog net op de valreep het nieuwe Boek VI van het Wetboek Economisch Recht gepubliceerd.  Dit nieuwe Boek VI vervangt in de loop van 2014, wellicht eind juni 2014, de huidige Wet Marktpraktijken en Consumentenbescherming.  Ze is de omzetting in Belgisch recht van de Europese Richtlijn Consumentenrechten (RL 2001/83/EU), die moet zorgen voor een geharmoniseerde wetgeving doorheen de Europese Unie voor consumentenbescherming bij –vooral- verkoop op afstand en dus e-commerce.

 

Wat verandert er?

De nieuwe wet (of het nieuwe wetboek) is vooral een onderdeel van het systematiseren en samenbrengen van alle wettelijke regels in het handelsrecht in één groot Wetboek Economisch Recht.  Alle wetgeving die het economisch leven regelt zal op die manier in de toekomst in één wetboek terug te vinden zijn.

Bij deze gelegenheid wordt echter gelijk ook de Richtlijn Consumentenrechten omgezet in Belgisch recht en worden een reeks nieuwe regels ingevoerd die vooral voor verkoop op afstand van belang zijn. 

Daarnaast probeert de overheid ook bij dezelfde gelegenheid de al enkele jaren durende juridische discussie rond de sperperiode en rond verkopen met verlies de wereld uit te helpen en de soldenwetgeving voor de toekomst toch nog nieuw leven in te blazen.  

 

Nieuwe regels die relevant zijn voor verkoop op afstand en verkoop buiten de onderneming.

Artikel VI.41 van het nieuwe Boek VI van het Wetboek economisch recht voorziet in een verplichting voor de verkoper om de expliciete toestemming te bekomen van de consument voor alle betalingen die eventueel verschuldigd zijn bovenop de prijs van de hoofdverbintenis.  Deze toestemming mag niet bekomen worden door vooraf aangevinkte vlakjes of op impliciete wijze en de sanctie voor de verkoper is de verplichting om deze kosten terug te betalen.  Het kan hierbij ons inzien gaan om allerlei kosten verbonden aan levering, betaling, verzekering, extra opties, etc…

Ook artikel VI.42 is nieuw.  Het verbiedt ondernemers om voor bepaalde betaalmiddelen kosten aan te rekenen die hoger liggen dan de werkelijke kosten voor de ondernemer voor het aanbieden van dit betaalmiddel.  Onder meer voor betalingen per kredietkaart betekent dit dat geen forfaitaire kost mag aangerekend worden indien deze kost hoger ligt dan de werkelijke kost van de betaling.  Hoe de werkelijke kost voor de ondernemer precies berekend moet worden is vooralsnog niet duidelijk.

Het nieuwe artikel VI.45 voorziet in een uitgebreide lijst met informatieverplichtingen bij verkoop op afstand.  Voordat de verkoop tot stand komt (en dus voordat een bestelling definitief is), moet de verkoper de consument de volgende informatie meegeven op duidelijke en begrijpelijke wijze:

  • De voornaamste kenmerken van de goederen of diensten
  • De identiteit en het adres van de verkoper
  • De totale prijs, inclusief alle kosten en belastingen
  • Het herroepingsrecht gedurende 14 dagen
  • Het bestaan van de wettelijke garantieplicht
  • Het bestaan van sectorcodes als deze van toepassing zijn
  • Het bestaan van klachtenprocedures of bemiddelingsprocedures als deze van toepassing zijn
  • De duur van de overeenkomst
  •  De leveringsvoorwaarden en procedure
  • De betalingsvoorwaarden
  • De melding dat de kost voor het retourneren ten laste van de consument is (als dat zo is)

Ook artikel VI.46 bevat enkele bijkomende informatieverplichtingen.  Zo moet de verkoper onder meer de consument duidelijk waarschuwen als het afnemen van de dienst of het goed een betalingsverplichting inhoudt.  Als de bestelling geplaatst wordt door het aanklikken van een button, moet die op duidelijk leesbare wijze vermelden dat het gaat om een “bestelling met betalingsverplichting”.  Nog steeds volgens artikel VI.46 moet uiterlijk bij het begin van het bestelproces duidelijk vermeld worden of er beperkingen gelden voor de levering of voor bepaalde betaalmiddelen (bvb: “we leveren enkel in België” of “we aanvaarden enkel vooruitbetaling met de volgende betaalmiddelen…”).

De bewijslast voor het naleven van al deze informatieverplichtingen ligt bij de verkoper. Als de informatieverplichtingen betreffende kosten of belastingen niet zijn nageleefd, heeft de consument recht op terugbetaling ervan.

Interessant is dat voor mobiele verkopen of verkopen via social media de meegegeven informatie beperkt kan worden in functie van de (beperkte) beschikbare ruimte.  In elk geval moet steeds alle essentiële informatie over verkoper, product en prijs meegegeven worden.

Alle bovenstaande info moet ook nog eens bevestigd worden in de orderbevestiging bij het afronden van de bestelling of ten laatste op het ogenblik van de levering op een duurzame drager (bvb pdf, word document, html tekst in mail of papier).

De samenlezing van artikels VI.45, VI.47 en VI.48 zorgt bovendien voor enkele wijzigingen rond de wettelijke bedenktermijn.  De inmiddels bekende verplichte vetgedrukte tekst in een kadertje om de consument te wijzen op zijn recht op de goederen binnen 14 dagen terug te sturen valt weg.  In plaats daarvan dient de consument duidelijk op zijn recht gewezen te worden en voorziet de wet in een niet verplicht modelformulier voor herroeping dat de verkoper aan de consument kan aanbieden en waarmee aan alle informatieverplichtingen is voldaan.

Als de consument niet correct op zijn recht gewezen is, wordt de termijn van het herroepingsrecht verlengd naar 12 maanden of tot 14 dagen nadat de consument alsnog op zijn rechten gewezen is als dat nog gebeurt binnen deze 12 maanden.

Voor de consument wordt de verplichting voorzien om binnen de 14 dagen nadat hij te kennen heeft gegeven dat hij de goederen wil retourneren ook effectief tot het terugsturen over te gaan.  De verkoper op zijn beurt moet ontvangst bevestigen van de retour en binnen 30 dagen terugbetalen (die laatste verplichting bestond al onder de oude regels).

De lijst met uitzonderingen op het retourrecht is aangepast.  In grote lijnen blijven de uitzonderingen dezelfde, maar verkopers zullen erop moeten toezien dat ze correct verwijzen naar de nieuwe categorie van uitzonderingen die op hen van toepassing is.  De volgende nieuwe uitzondering ontlokte ons wat gefronste wenkbrauwen van verbazing: “de levering van alcoholische dranken waarvan de prijs is overeengekomen bij de sluiting van de verkoopovereenkomst , maar waarvan de levering pas kan plaatsvinden na 30 dagen, en waarvan de werkelijke waarde afhankelijk is van schommelingen van de markt waarop de onderneming geen invloed heeft”.

 

Nieuwe informatieverplichtingen voor gewone verkopen binnen de onderneming.

Ook voor klassieke verkopers die in hun eigen winkelruimte goederen of diensten aanbieden, komen er uitgebreide nieuwe informatieverplichtingen aan de consument, die in grote lijnen dezelfde inhoud hebben als deze die gelden voor verkopen op afstand.  Winkeliers moeten duidelijk hun identiteit vermelden in hun winkel (rechtsvorm, maatschappelijke zetel, moeten de belangrijkste eigenschappen van hun producten duidelijk vermelden, net als prijs, aanvaarde betaalmiddelen, duur van de overeenkomst (als van toepassing), het bestaan van algemene voorwaarden (als van toepassing), …

Hoe winkeliers dit precies moten doen en welke wijzigingen ten opzichte van de actuele situatie zich opdringen is ons nog niet geheel duidelijk.

 

Solden en verkoop met verlies.

De eventuele nietigheid van de Belgische soldenwetgeving en de regels met betrekking tot de verkoop met verlies zijn een discussie die juristen inmiddels al een jaar of vijf in de ban houdt.  Het Europees Hof van Justitie heeft inmiddels bij herhaling bevestigt dat zowel de verkoop met verlies als de soldenregeling in strijd zijn met het Europese consumentenrecht: de bedoeling vanuit Europa was om een zeer beperkte lijst van 31 welomschreven praktijken in alle gevallen te verbieden (piramideverkoop bijvoorbeeld is er zo eentje).  Buiten die lijst zijn alle “verkoopsbevorderende technieken” in principe toegestaan, tenzij individueel, geval per geval, kan bewezen worden dat ze ofwel misleidend zijn voor de consument ofwel agressief zijn ten aanzien van de consument.  is dat niet zo, dan belet niets een ondernemer om bijvoorbeeld twee producten samen te koop aan te bieden in een “koppelverkoop”.

Sinds 2010 heeft het Europees Hof van Justitie zich nu al herhaaldelijk moeten buigen over de Belgische Wet Marktpraktijken en telkens komt het Hof tot hetzelfde resultaat:  Het verbod op koppelverkoop, het verbod om in bepaalde periodes kortingen te afficheren (sperperiode) en het verbod om goederen met verlies te verkopen zijn in strijd met de bedoeling, de geest en de letter van de Europese Richtlijn Consumentenbescherming omdat ze een bepaalde verkooptechniek per definitie en in alle gevallen verbieden, terwijl de Europese Richtlijn wil dat enkel als in individuele gevallen blijkt dat de consument misleid is of agressief bejegend werd een verbod kan worden opgelegd.

In de nieuwe wet die vorige week in het staatsblad verscheen probeert de overheid met een zelden gezien staaltje van hineininterpretierung aan de bovenstaande logica te ontsnappen.  Plotsklaps vinden we in het nieuwe artikel VI.25 en VI.31 een nieuwe bestaansreden voor de soldenregels en de regels met betrekking tot de verkoop met verlies, die nu plotseling zouden bestaan “teneinde de eerlijke marktpraktijken te verzekeren tussen ondernemingen”, daar waar in de oude wetgeving deze regels duidelijk bestonden ter bescherming van de consument.  De Belgische overheid komt met andere woorden terug op zijn eigen verleden en geeft aan bestaande wetgeving met terugwerkende kracht een andere bestaansreden.  De bedoeling hiervan is eenvoudig: als de soldenregeling niet bestaat om de consument te beschermen, maar wel om de concurrentie te verzekeren zijn de Europese consumentenrichtlijnen er niet op van toepassing en is de regeling dus niet (meer) in strijd met deze richtlijnen.

Het hoeft nauwelijks gezegd dat dergelijke juridische handigheidjes alles behalve geloofwaardig zijn en noch de kwaliteit van de bestaande wetgeving, noch het democratische karakter ervan in de hand werken.

De vraag is nu hoe lang het duurt voor de nieuwe regels opnieuw aangevochten worden door ondernemers die –naar alle waarschijnlijkheid met succes- zullen aanvoeren dat de overheid niet met terugwerkende kracht een andere bestaansreden kan geven aan haar eigen wetten met als enige doel om de door Europa omgelegde regels te omzeilen.  To be continued…

 

Andere wijzigingen

Ook voor “verkopen buiten de onderneming” (deur-aan-deur verkopen of verkopen op beurzen) wordt een en ander gewijzigd.  De artikels VI.64 tot 73 voorzien in grote lijnen dezelfde regels als voor verkoop op afstand, inclusief een verlenging van de bedenktermijn van 7 tot 14 dagen.

Artikel VI.83 voorziet expliciet dat elk beding in algemene voorwaarden dat een andere bevoegde rechtbank aanduidt dan deze die op basis van Verordening 44/2001 of artikel 624 Ger.W. bevoegd is, nietig is, maar dat spreekt eigenlijk voor zich, aangezien zowel de Verordening als artikel 624 Ger.W. van openbare orde zijn.

 

Meer info nodig?

Als je jouw website, verkoopsproces en algemene voorwaarden wil laten aftoetsen en aanpassen aan de nieuwe regels, kan je steeds terecht bij bart@siriuslegal.be
Je kan ook meteen een Website Certifier aanvragen via deze pagina.

Over de auteur

Bart
Van den Brande

Ik ben de oprichter en Managing Partner van Sirius Legal.  In 2010 besloot ik de Brusselse advocatenwereld achter me te laten om op een and...


Digitale start-ups

Idealiter staat jouw start-up juridisch helemaal op punt. Kijk verder dan enkel het betere contractenwerk, maar kies een sparring partner die met je meedenkt en alle juridische valkuilen voor je afdekt. 


AI en blockchain

De digitalisering van onze economie brengt heel wat juridische uitdagingen met zich mee. Wij adviseren je graag over de juridische impact van AI, Blockchain, cryptocurrencies, Internet of Things en digitale handtekeningen.


Web & app & software development

Actief in web, app of software development? Dan zorg je maar beter dat de projecten die je oplevert juridisch helemaal op punt staan. En de relaties met je klanten zitten meestal wel goed… tot het eens fout gaat, toch? 


Cyber security

Ook jouw bedrijf kan het slachtoffer worden van cybercriminaliteit, de meldingen rond cybercrime nemen exponentieel toe. Wij helpen je bij de opzet van een performant technisch én juridisch cyber security beleid.


E-commerce

Heb je een webshop of wil je er een starten? Laat je juridisch adviseren door onze e-commerce experten. In een mum van tijd is je webshop compliant!