Valeska De Pauw

De Amerikaanse koopjesdag Black Friday is intussen ook in België erg populair geworden. Niet alleen op vrijdag 27 november, maar eigenlijk het hele weekend en de maandag die erop volgt (Cyber Monday) zullen heel wat Belgische winkels en webshops acties doen en kortingen geven aan hun klanten. Vele handelaars zien hun omzet stijgen tijdens deze koopjesmeerdaagse, aangezien het voor menig shopper het startschot is voor de kerstinkopen en een laatste kans om nog wat sinterklaascadeaus in te slaan. Bij al deze acties en promoties is het echter belangrijk dat je als handelaar de regels rond reclame blijft naleven. Hieronder vind je 4 aandachtspunten die je verder op weg helpen.

Prijsaanduiding in reclame

Je bent niet verplicht om een prijs te vermelden in je reclameboodschap. Doe je dat toch, dan moet je de prijs op een leesbare, zichtbare en ondubbelzinnige manier weergeven. Verder ben je verplicht om de totale prijs op te geven, inclusief de btw en alle andere kosten die de consument verplicht moet bijbetalen (denk maar aan verzendkosten, recupelbijdragen, …). Als de consument daarentegen niet verplicht is om verzendkosten te betalen en bijvoorbeeld kan kiezen om zijn aankoop gratis af te halen, dan hoef je het bedrag van de verzendkosten niet te vermelden.

Als je in je reclameboodschap melding wilt maken van prijsverminderingen, dan moet je rekening houden met een aantal bijkomende regels:

• Zo moet de vermindering betrekking hebben op de prijs die je voorheen gedurende enige tijd toegepast hebt. Het is dus niet toegelaten om de prijs enkele dagen ervoor op te trekken. 
• De consument moet een reëel voordeel genieten. Dit betekent dat je ook niet van een “prijsvermindering” of “korting” mag spreken, wanneer je de vermindering toepast op de adviesprijs zonder deze zelf te hebben toegepast. In dat geval zal je duidelijk moeten aangeven dat je jouw prijs vergelijkt met de adviesprijs (bv. 10% lager dan de adviesprijs) en het dus niet gaat om een korting. 
• Tot slot mag je de termen “solden” en “opruiming” enkel gebruiken tijdens de wettelijke soldenperiodes, en dus niet in je reclameboodschappen voor het koopjesweekend van Black Friday. Al is deze regel wel in strijd met Europees recht. Je kan hier meer over lezen in dit artikel. 

Misleidende reclame 

Vereenvoudigd gesteld is reclame misleidend als het (1) de consument bedriegt of kan bedriegen en (2) de consument ertoe brengt of kan brengen een besluit te nemen over een aankoop die hij anders niet gedaan had. Het hoeft daarbij niet altijd te gaan over foutieve informatie. Ook juiste informatie of het weglaten van bepaalde informatie kan de consument misleiden. Bij de beoordeling moet je altijd rekening houden met de gemiddelde consument die behoort tot de doelgroep van je reclameboodschap.

Let ook op met overdrijvingen in reclame. Je mag je producten best omschrijven als ‘de mooiste’ of ‘de snelste’. Van zodra je de overdrijving echter als een objectieve boodschap verpakt, is de kans groot dat de gemiddelde consument de overdrijving niet meer herkent en dus bedrogen wordt.

Vergelijkende reclame

Als je je eigen producten of diensten wilt vergelijken met die van je concurrent, dan moet je enkele strikte voorwaarden naleven. Deze hebben we al uitvoerig besproken in een vorig blogartikel “Vergelijkende reclame: do’s en don’ts”, maar we vatten de acht cumulatieve voorwaarden graag nog even kort samen. 

Vergelijkende reclame: 

1. mag niet misleidend zijn;
2. moet betrekking hebben op gelijkaardige goederen of diensten;
3. moet de relevante en controleerbare en objectieve kenmerken van de goederen en diensten, zoals bijvoorbeeld de prijs, vergelijken;
4. mag niet leiden tot verwarring met goederen of diensten van een concurrent;
5. mag zich niet kleinerend uitlaten over concurrenten of hun goederen of diensten;
6. mag geen oneerlijk voordeel halen uit de bekendheid van een concurrent of de oorsprongsbenaming van concurrerende goederen;
7. moet in elk geval, voor goederen met een benaming van oorsprong, betrekking hebben op goederen met dezelfde benaming;
8. mag goederen of diensten niet voorstellen als een imitatie of namaak van goederen of diensten met een beschermd handelsmerk of beschermde handelsnaam.

Direct marketing

E-mailmarketing wordt nog steeds beschouwd als een van de meest effectieve promotiekanalen voor verkoop. Niettemin moet je sinds de GDPR wetgeving erg voorzichtig omgaan met de persoonsgegevens van je klanten en prospecten en mag je hen niet zomaar reclamemails sturen. We zetten enkele aandachtspunten op een rijtje: 

• Zorg ervoor dat je je kan beroepen op een geldige rechtsgrond. Bij direct marketing gaat het vooral over ofwel voorafgaande toestemming, ofwel het gerechtvaardigd belang van de marketeer. 
• Als je reclamemails verstuurt aan bestaande klanten voor gelijkaardige producten of diensten als degene die zij eerder gekocht hebben, dan kan je je in principe beroepen op het gerechtvaardigd belang. 
• Verstuur alleen reclamemails naar prospecten als je kan aantonen dat dit noodzakelijk is voor je bedrijf en je hetzelfde resultaat niet kan bereiken op een andere manier en de belangen van het prospect in evenwicht blijven met jouw belang. 
• Als je je beroept op het gerechtvaardigd belang, dan moet je dit duidelijk beschrijven en documenteren in je verwerkingsregister en transparant meedelen in je privacy policy.
• Voorzie in elke reclamemail een unsubscribemogelijkheid én de mogelijkheid om zich te verzetten tegen elk verder gebruik van de persoonsgegevens voor direct marketingdoeleinden.

Niet zeker of je reclamecampagne voldoet aan alle geldende regels?

Check eens onze Campaign Checker, we geven je to-the-point advies binnen de 24u en dit aan een vaste prijs.
Of contacteer gerust Valeska De Pauw (valeska@siriuslegal.be) of Bart Van den Brande (bart@siriuslegal.be). 

Wanneer je foto’s op sociale media post, dan moet je rekening houden met de regels van de GDPR. En dat geldt ook voor grootouders die foto’s van hun kleinkinderen delen op Facebook, zo oordeelde een Nederlandse rechter in een recente kort geding zaak. 

Wat is er precies gebeurd? 

Een trotse oma postte enkele foto’s van haar drie minderjarige kleinkinderen op haar Facebookpagina en Pinterest-profiel. De moeder wilde echter de privacy van haar kinderen beschermen en vroeg verschillende keren aan de oma om de foto’s van de sociale media platformen te halen. Omdat de oma dit bleef weigeren, stapte de moeder naar de rechtbank. 

GDPR is van toepassing… 

Een foto waarop een herkenbaar persoon staat, is een persoonsgegeven. Het gebruik ervan valt dan ook onder de GDPR wetgeving. Wel is er een uitzondering wanneer je de foto gebruikt voor zuiver persoonlijke of huishoudelijke doeleinden, zoals het aanleggen van een familiealbum. Valt het posten van foto’s van je kleinkinderen op sociale media dan niet onder deze uitzondering? 

De rechter beantwoordde deze vraag negatief en wel om de volgende redenen:

• heel wat Facebook-profielen zijn ingesteld zodat ook onbekenden de foto’s kunnen zien,
• de foto’s zijn mogelijk ook te vinden via zoekmachines als Google, en
• het is niet uitgesloten dat de foto’s ook door anderen opgeslagen en verspreid worden.

Het komt er dus op neer dat je de foto buiten je familie- en vriendenkring verspreidt wanneer je deze op sociale media post. De rechter sluit in zijn beslissing echter niet uit dat het posten van een foto op een puur persoonlijke Facebookpagina wel onder de uitzondering kan vallen. De toepasselijkheid van de uitzondering zal altijd afhangen van de concrete omstandigheden.

… en dus heb je een geldige rechtsgrond nodig

Aangezien GDPR van toepassing is op het posten van foto’s op sociale media, heb je een geldige rechtsgrond nodig om dit te doen. Dat kan toestemming zijn, maar ook andere gronden zoals het gerechtvaardigd belang.

Wanneer toestemming de toepasselijke rechtsgrond is, dan moet je rekening houden met de leeftijd van de afgebeelde persoon. Zo heb je toestemming nodig van de wettelijke vertegenwoordiger(s) wanneer de afgebeelde persoon minderjarig is. In de Nederlandse zaak waren de kleinkinderen allen minderjarig, waardoor de oma dus eerst toestemming had moeten vragen aan de moeder. 

In haar verdediging probeerde de oma zich nog te beroepen op haar “emotionele belang” als gerechtvaardigd belang om foto’s op sociale media te mogen plaatsen, maar de rechter aanvaardde dit niet. Hiermee bevestigt de rechter onze vaststelling dat het voor individuen moeilijk is om zich te beroepen op het gerechtvaardigd belang als rechtsgrond.  

Wat echter met scholen, jeugdbewegingen, enz.? Moeten zij ook altijd toestemming vragen aan de ouders vooraleer zij foto’s posten op sociale media? Neen. In deze gevallen is het namelijk iets eenvoudiger om een gerechtvaardigd belang aan te tonen. Denk maar aan het informeren van ouders over de activiteiten (zoals schoolfeesten, kampen, …), het aantrekken van nieuwe leerlingen en leden, enz. Je zal telkens een afweging moeten maken tussen jouw belang en de belangen van de afgebeelde persoon. Daarbij geldt dat hoe jonger de persoon is, hoe zwaarder zijn of haar belang op privacy zal wegen in jouw beoordeling. Toont de foto intieme details (zoals kinderen in hun zwemkledij), dan mag je er vrij zeker van zijn dat je je niet kunt beroepen op het gerechtvaardigd belang als rechtsgrond.

Op deze vragen bestaat jammer genoeg geen eenduidig antwoord. Niettemin is het voor organisaties niet noodzakelijk gemakkelijker om een gerechtvaardigd belang aan te tonen. Alles hangt af van de reden waarom je de foto’s publiceert, de gerechtvaardigde verwachtingen van de afgebeelde personen en de transparantie die je daarover op voorhand kunt creëren. Ook de leeftijd van de afgebeelde personen speelt een belangrijke rol: hoe jonger deze personen zijn, hoe zwaarder hun belang op privacy en gerechtvaardigde verwachtingen moeten wegen in jouw beoordeling. Toont de foto intieme details (zoals kinderen in hun zwemkledij), dan mag je er zeker van zijn dat je je niet kunt beroepen op het gerechtvaardigd belang. Ook als je foto’s wilt publiceren voor de promotie van je school of jeugdbeweging, moet je je ervan bewust zijn dat dit niet binnen de gerechtvaardigde verwachtingen van de afgebeelde persoon valt en je dus voorafgaand toestemming moet vragen. Wat met andere doeleinden, zoals het informeren van ouders? Hoewel een gerechtvaardigd belang hier niet uitgesloten is, blijft het moeilijk aan te tonen en moet je goed documenteren waarin jouw gerechtvaardigd belang precies bestaat. Wij raden organisaties dan ook aan om waar mogelijk altijd toestemming te vragen voor het publiceren van foto’s, zeker wanneer op deze foto’s minderjarigen afgebeeld worden.

De belangrijkste take aways 

• Zorg dat je een geldige rechtsgrond hebt vooraleer je foto’s van anderen op sociale media post
• In de meeste gevallen zal je toestemming moeten vragen aan de afgebeelde persoon of aan de wettelijke vertegenwoordiger als het gaat om minderjarigen
• Organisaties zoals scholen en jeugdbewegingen hoeven niet altijd toestemming te vragen, maar moeten wél altijd hun belangen afwegen tegen de belangen van de afgebeelde personen.

Wil je er zeker van zijn dat je de GDPR regels naleeft en over een geldige rechtsgrond beschikt?

Contacteer ons vrijblijvend via bart@siriuslegal.be of valeska@siriuslegal.be.

Als gevolg van de Coronacrisis staat de luchtvaart al een tijdje stil. Luchtvaartmaatschappijen lopen hierdoor natuurlijk grote verliezen op. Ze proberen deze het hoofd te bieden door passagiers enkel “corona-vouchers” aan te bieden in plaats van het vliegticket terug te betalen. Mogen ze dit zomaar doen of hebben ze een verplichting om het vliegticket terug te betalen?

Eerder schreven we al een artikel over pakketreizen, maar wat als je een losse vlucht geboekt hebt en deze vanwege het COVID-19 virus geannuleerd werd? De Europese Commissie heeft het zopas nog bevestigd: ook tijdens de Coronacrisis zijn de rechten van passagiers onverkort van kracht. In deze blog gaan we dieper in op het recht op terugbetaling, de voorwaarden waaraan vouchers moeten voldoen en het recht op een bijkomende compensatie.

Recht op terugbetaling

Geld of een voucher?

Wanneer de luchtvaartmaatschappij een vlucht annuleert, dan geeft artikel 5 van de Passagiersverordening je de keuze tussen:

• terugbetaling van het ticket
• re-routing op het eerst mogelijk moment
• re-routing op een latere datum naar keuze van de passagier.

Aangezien re-routing onder de huidige omstandigheden nauwelijks toepasbaar is, ligt de keuze vooral tussen de verschillende terugbetalingsmogelijkheden. 

Volgens de Passagiersverordening mag de terugbetaling van een geannuleerde vlucht in principe zowel in geld als in de vorm van een voucher gebeuren. Terugbetaling in de vorm van een voucher is echter alleen mogelijk als de passagier daarmee instemt. Een luchtvaartmaatschappij kan jou dus niet verplichten om een voucher te aanvaarden. 

De luchtvaartmaatschappij moet je terugbetalen binnen de 7 dagen nadat je daarom verzocht hebt.

Wat als je zowel een heen- als terugvlucht geboekt hebt en maar een van beide vluchten geannuleerd wordt? Als beide vluchten in één boeking zitten, dan kan je ervoor kiezen om beide vluchten te laten terugbetalen, zelfs als ze door een andere luchtvaartmaatschappij uitgevoerd worden. Heb je twee aparte boekingen gedaan, dan kan je enkel terugbetaling krijgen van de vlucht die effectief geannuleerd werd.

In het geval dat de luchtvaartmaatschappij de vlucht nog niet geannuleerd heeft, raden we je aan om dit ook zelf niet te doen en voorlopig af te wachten. Zo ben je absoluut zeker dat er een terugbetaling dient te gebeuren. Wanneer je zelf annuleert bestaat de kans dat de luchtvaartmaatschappijen zich op hun annuleringsvoorwaarden willen beroepen en zo hun betalingsverplichtingen trachten te ontlopen.

Aan welke voorwaarden moet een voucher voldoen?

Als je kiest voor een terugbetaling in de vorm van een voucher, moeten de vouchers volgens de aanbevelingen van de Europese Commissie aan enkele voorwaarden voldoen: 

• Vouchers moeten minstens 12 maanden geldig zijn en beschermd zijn tegen insolventie van de luchtvaartmaatschappij of reisorganisator.
• Als vouchers langer dan 12 maanden geldig zijn, dan hebben passagiers het recht om na 12 maanden een terugbetaling te vragen voor zover de voucher nog niet is ingewisseld.
• Als de voucher niet is opgenomen en de geldigheidsperiode verlopen is, dan moet de luchtvaartmaatschappij het bedrag binnen de 14 dagen na afloop van de termijn terugbetalen.
• Passagiers moeten de voucher kunnen gebruiken voor nieuwe boekingen met dezelfde reisroute onder dezelfde servicevoorwaarden.
• Passagiers moeten de voucher kunnen overdragen aan andere passagiers zonder extra kosten.
• Vouchers vermelden duidelijk de geldigheidsperiode en alle rechten hieraan verbonden. 
• Vouchers moeten op duurzame dragers uitgegeven worden (bv. e-mail of papier).

Recht op compensatie 

Daarnaast heb je als passagier op grond van de Passagiersverordening in principe recht op compensatie als een vlucht minder dan 14 dagen voor vertrekdatum geannuleerd wordt. Luchtvaartmaatschappijen zijn dan verplicht om een forfaitaire vergoeding te betalen, tenzij ze kunnen aantonen dat de annulering het gevolg is van buitengewone omstandigheden. 

Dan is de vraag of het COVID-19 virus een buitengewone omstandigheid kan zijn. De Europese Commissie is in elk geval van mening dat maatregelen genomen ter bestrijding van het COVID-19 virus niet inherent zijn aan de normale uitoefening van de activiteiten van luchtvaartmaatschappijen en dus buiten de controle van de luchtvaartmaatschappij liggen. De Europese Commissie geeft de volgende situaties als voorbeelden van buitengewone omstandigheden waarin je dus geen compensatie zal ontvangen:

• in het geval de overheid een vliegverbod oplegt of maatregelen neemt waardoor de uitvoering van een vlucht onmogelijk is;
• in het geval dat vliegen niet wordt verboden, maar enkel mogelijk is voor bepaalde personen (bv.: inwoners die vastzitten in het buitenland); 
• in het geval de vlucht wordt geannuleerd ter bescherming van de gezondheid van het personeel van de luchtvaartmaatschappij;

Bovenstaande voorbeelden zijn niet limitatief. Het recht op compensatie zal telkens afhangen van de concrete omstandigheden.

In a nutshell

Ook tijdens de COVID-19 crisis blijven passagiers een fundamenteel recht hebben om terugbetaling van hun vliegticket te eisen bij een annulering van de vlucht. Luchtvaartmaatschappijen mogen vouchers aanbieden in plaats van geld, maar kunnen jou als passagier niet verplichten om dit aan te nemen. Gelet op liquiditeitsproblemen in de reissector worden passagiers wel aangespoord om te kiezen voor een voucher. De Europese Commissie probeert alleszins in recente aanbevelingen vouchers aantrekkelijker te maken door bepaalde minimumvoorwaarden op te leggen. 

Verder kan je als passagier een bijkomende compensatie ontvangen voor de annulering van je vlucht, maar als de oorzaak ligt in de maatregelen ter bestrijding van COVID-19 zal je wellicht bot vangen.

Vragen over je geannuleerde vlucht of boeking? 

Contacteer gerust Valeska De Pauw (valeska@siriuslegal.be) of Roeland Lembrechts (roeland@siriuslegal.be)