Recht op vergetelheid: mag ik een verzoek om persoonsgegevens te wissen weigeren?

Elke persoon heeft het recht om zijn of haar persoonsgegevens te laten wissen. Indien je als verantwoordelijke voor de verwerking van deze gegevens een vraag tot gegevenswissing krijgt, dan ben je niet altijd verplicht om op dit verzoek in te gaan. In de praktijk blijkt er echter heel wat onzekerheid te bestaan over het al dan niet terecht kunnen weigeren van dit verzoek. Het recht op vergetelheid is zeker niet absoluut en dient steeds in de weegschaal gelegd te worden. Als leidraad geven we je graag een kort overzicht van de verplichtingen en mogelijkheden.

 

De verplichtingen 

Als verwerkingsverantwoordelijke ben je in beginsel verplicht om zonder onredelijke vertraging de persoonsgegevens te wissen in de volgende gevallen:

• de persoonsgegevens zijn onrechtmatig verwerkt;
• de persoonsgegevens zijn niet langer nodig voor de doeleinden waarvoor zij zijn verzameld of verwerkt;
• de verzoeker trekt zijn toestemming in wanneer de verwerking enkel gebaseerd is op de toestemming als rechtsgrond;
• de verzoeker heeft bezwaar gemaakt tegen de verwerking van zijn gegevens die verwerkt worden op basis van het gerechtvaardigd of algemeen belang;
• de gegevenswissing wordt wettelijk verplicht;
• de persoonsgegevens werden verzameld in verband met een aanbod van diensten van de informatiemaatschappij ten aanzien van minderjarigen.

Heb je deze persoonsgegevens openbaar gemaakt en worden zij verwerkt door andere verwerkingsverantwoordelijken, dan ben je verplicht om, rekening houdend met de beschikbare technologie en uitvoeringskosten, redelijke maatregelen te nemen om deze andere verwerkingsverantwoordelijken te informeren over dit verzoek tot gegevenswissing.

 

De uitzonderingen

Op deze verplichting worden een aantal uitzonderingen voorzien. Het verzoek tot gegevenswissing kan geweigerd worden wanneer:

• dit in strijd is met het uitoefenen van het recht op vrijheid van meningsuiting en informatie; Zie als vb. later in dit artikel.
• de verwerking wettelijk verplicht wordt of gebeurt in het kader van een taak van openbaar gezag of het algemeen belang die aan de verwerkingsverantwoordelijke is toevertrouwd; Je gegevens dienen bijvoorbeeld verwerkt te worden voor je sociale zekerheid
• de verwerking gebeurt om redenen van algemeen belang op het gebied van volksgezondheid; Vb. medische gegevens bij uw huisdokter
• de verwerking gebeurt met het oog op archivering in het algemeen belang, wetenschappelijk of historisch onderzoek of statistische doeleinden voor zover de wissing van de persoonsgegevens die verwerking onmogelijk dreigt te maken of ernstig in het gedrang dreigt te brengen;
• deze gegevens zijn nodig voor de instelling, uitoefening of onderbouwing van een rechtsvordering.

 

Afweging van belangen

Voornamelijk wanneer je gegevens verwerkt hebt onder een gerechtvaardigd belang of algemeen belang, dient een afweging gemaakt te worden met het individueel belang van de verzoeker. Het principe is steevast dat het individueel belang zwaarder doorweegt. In concrete omstandigheden kan het gerechtvaardigd of algemeen belang toch primeren op het individueel belang om de gegevens te wissen.

Een genuanceerde toepassing van deze  afweging zal zich nog in de praktijk en meer bepaald in de rechtspraak moeten ontwikkelen. Een mooi voorbeeld hiervan is de recent gepubliceerde beschikking van het Gerechtshof Den Haag in Nederland van 16 april 2019.

Twee personen verzochten Google om een aantal zoekresultaten die betrekking hadden op hun zakelijke activiteiten rond adviesverlening in fondsenwerving en marketing in de non-profit sector van de zorg, te wissen. Het ging hierbij voornamelijk over een verwijzing naar een artikel dat zich kritisch had geuit over deze zakelijke activiteiten, met onder andere bewoordingen als ‘trucendoos’, ‘brein achter een dubieus netwerk’ en ‘kwakfondsen’. Eén van de verzoekers kwam als kandidaat op bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018, maar ondervond door deze zoekresultaten reputatieschade.

Het Gerechtshof heeft een uitgebreide afweging gemaakt tussen enerzijds de individuele belangen van de verzoekers en anderzijds het dwingend algemeen belang van het publiek om toegang te krijgen tot deze informatie, het gerechtvaardigd belang van de auteurs van het bewuste gepubliceerde artikel en het gerechtvaardigd belang van Google om via haar zoekmachine het publiek toegang te verlenen tot dit artikel.

Het verzoek tot wissing werd geweigerd en volgens het Gerechtshof was dit terecht omwille van volgende redenen:

• Er was sprake van een publieke profilering inzake adviesverlening aan zorg- en non-profitinstelling, door o.a. gebruik van een profielwebsite. Er werd niet aangetoond dat de verzoeker gestopt was met deze activiteiten en evenmin was het aannemelijk dat hij minstens deze activiteiten in de toekomst niet zou hervatten. Dit is informatie over zijn professionele integriteit dat een publiek belang heeft, zeker gelet op de sector. Transparantie in de sector van de goede doelen heeft een zwaarwegend publiek belang, aangezien het onder andere gaat over de besteding van donateursgelden.
• De verzoeker was politiek actief. Hoewel hij niet verkozen was, zou hij tijdens de lopende legislatuur door omstandigheden nog kans kunnen maken op een mandaat.
• Het publiek heeft geen andere mogelijkheid om deze informatie te verkrijgen.
• De informatie komt van een serieus nieuwsmedium in de onderzoeksjournalistiek, dat een belangrijke rol speelt in het maatschappelijk debat. Het belang van deze organisaties is gewaarborgd door het fundamentele recht op vrijheid van meningsuiting, nu zij ervoor zorgen dat het publiek deze informatie kan vinden. Dit belang weegt hier zwaar door.
• Het feit dat deze informatie schadelijk is voor de reputatie van de verzoeker en de verzoeker hier dagelijks last van ondervindt, is niet voldoende om het individueel belang te laten doorwegen.

 

Onze conclusies bij recht op vergetelheid

Indien iemand je verzoekt om zijn of haar persoonsgegevens te wissen, dan kan je steeds nakijken of je dit kan weigeren. Het verzoek tot wissing dient te gebeuren zonder onredelijke vertraging, zodat je ook een redelijke termijn hebt om deze oefening te maken. Kijk hiervoor na of de verzoeker in de eerste plaats wel toepassing kan maken van het recht op wissing en zo ja, of er geen uitzonderingen bestaan. Maak steeds een genuanceerde belangenafweging op basis van verschillende factoren met als principe het primaire belang van de verzoeker, maar waarbij je je niet mag blindstaren op de eventuele reputatieschade die de verzoeker lijdt.

Heb je zelf nog vragen over het weigeren van een verzoek tot wissing, zij het online reputatiemanagement, neem dan gerust contact op met Roeland via roeland@siriuslegal.be.