Ja, wij hebben een webshop 😉.

Ben je op zoek naar juridisch advies of het betere maatwerk voor je contracten of policies? Check ons aanbod!

De EU Data Governance Act: een nieuw puzzelstuk in de digitale strategie van Europa

03.10.2024 Leesduur: 4 minuten

De Europese Unie heeft zich de afgelopen jaren toegelegd op het creëren van een bloeiende digitale economie, waarin data een centrale rol speelt. In het kader van de bredere digitale strategie van Europa, die onder meer de Digital Services Act, de Digital Markets Act en de AI Act omvat, is de Data Governance Act (DGA) een cruciale bouwsteen. Deze wetgeving beoogt het vertrouwen in datadeling te vergroten en het delen van data te faciliteren, met respect voor de privacyrechten van individuen. Het uiteindelijke doel is om innovatie, economische groei en maatschappelijke vooruitgang te stimuleren door het potentieel van data optimaal te benutten.

Wat is de Data Governance Act?

De Data Governance Act is ontstaan vanuit de erkenning dat data een enorme economische en maatschappelijke waarde heeft, met toepassingen in innovatieve producten en diensten, efficiëntere productie en oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Denk bijvoorbeeld aan de gezondheidszorg, waar data kan bijdragen aan betere behandelingen, gepersonaliseerde geneeskunde en het genezen van ziektes. Data is ook een krachtige motor voor innovatie, nieuwe jobs en een cruciale hulpbron voor start-ups en KMO’s. Ondanks dit potentieel wordt datadeling in de EU nog steeds belemmerd door verschillende factoren, zoals een gebrek aan vertrouwen in het delen van data, problemen rondom het hergebruik van publieke data en technische obstakels. De Data Governance Act wil deze obstakels wegnemen en een betrouwbaar en veilig kader scheppen voor datadeling, waardoor het makkelijker wordt om data op een verantwoorde manier te delen.

Wat zijn de hoofdlijnen van de Data Governance Act?

De DGA introduceert verschillende belangrijke maatregelen om datadeling te bevorderen.

  • Ten eerste stelt de wet regels en procedures vast voor het hergebruik van beschermde publieke data, waardoor deze waardevolle informatiebron beter toegankelijk wordt voor innovatie en onderzoek. Een praktisch voorbeeld hiervan zou kunnen zijn dat een onderzoeksinstituut gebruik wil maken van geanonimiseerde gezondheidsgegevens die bij ziekenhuizen worden bewaard om nieuwe behandelmethoden te ontwikkelen. De DGA maakt het mogelijk voor het ziekenhuis om deze data, onder strikte voorwaarden en waarborgen, beschikbaar te stellen aan het onderzoeksinstituut.
  • Ten tweede reguleert de DGA de rol van data-intermediairs, neutrale derde partijen die individuen en bedrijven verbinden met data-gebruikers. Deze intermediairs moeten voldoen aan strenge eisen om de betrouwbaarheid en neutraliteit van het datadelingsproces te waarborgen. Een voorbeeld hiervan zou een platform kunnen zijn waarop boeren hun landbouwgegevens kunnen delen met onderzoekers en bedrijven die actief zijn in de agrarische sector. De boeren behouden de controle over hun data en kunnen zelf bepalen met wie ze hun data delen en onder welke voorwaarden.
  • Ten derde stimuleert de wet het delen van data voor maatschappelijke doeleinden door een kader te bieden voor organisaties die data inzamelen voor het algemeen belang. Dit maakt het mogelijk om data op vrijwillige basis beschikbaar te stellen voor onderzoek en innovatie ten behoeve van het algemeen belang. Denk bijvoorbeeld aan een groep patiënten met een zeldzame ziekte die een organisatie opricht om hun medische gegevens te delen met onderzoekers, in de hoop dat dit leidt tot nieuwe behandelingen. De DGA biedt een wettelijk kader om dit soort initiatieven te ondersteunen en te beschermen.
  • Ten slotte stelt de DGA waarborgen vast voor internationale dataoverdrachten, zowel voor persoonsgegevens als niet-persoonsgegevens, om ervoor te zorgen dat datadeling ook buiten de EU op een veilige en verantwoorde manier plaatsvindt.

Wanneer zal de Data Governance Act van toepassing zijn?

De DGA is op 23 juni 2022 in werking getreden en is sinds 24 september 2023 van toepassing. Dit betekent dat alle betrokken partijen, zoals overheidsinstanties, bedrijven en data-intermediairs, zich moeten houden aan de regels en procedures die in de DGA zijn vastgelegd.

Vergelijking met GDPR en relevante begrippen

De Data Governance Act vormt een aanvulling op de AVG en biedt extra waarborgen om het vertrouwen in datadeling en -hergebruik te vergroten. Terwijl de AVG zich primair richt op de bescherming van persoonsgegevens, verbreedt de DGA het perspectief naar het faciliteren van datadeling in een bredere context. Het is belangrijk op te merken dat waar het persoonsgegevens betreft, de AVG onverminderd van toepassing blijft. De DGA zorgt ervoor dat de privacyrechten van individuen worden gerespecteerd, zelfs wanneer data wordt gedeeld voor andere doeleinden.

Onder de AVG zijn de ‘controller’ en ‘processor’ bekende rollen. De controller bepaalt het doel en de middelen van gegevensverwerking, terwijl de processor gegevens verwerkt namens de controller. De DGA introduceert de rol van ‘data-intermediair’, een neutrale derde partij die individuen en bedrijven verbindt met data-gebruikers. Een belangrijk verschil met controllers en processors is dat data-intermediairs geen financieel gewin mogen halen uit het gebruik van de data die ze faciliteren. Ze fungeren als betrouwbare bemiddelaars in het datadelingsproces.

Kort samengevat

De Data Governance Act is een belangrijke stap in het realiseren van een Europese data-economie. Door het vertrouwen in datadeling te vergroten en het delen van data te faciliteren, draagt de DGA bij aan innovatie, economische groei en maatschappelijke vooruitgang, met respect voor de privacyrechten van individuen. Het is een complexe wetgeving met verstrekkende gevolgen, en het is essentieel dat alle betrokkenen zich goed informeren over de regels en procedures die van toepassing zijn.

Vragen over de Data Governance Act? 

Ons team staat graag voor je klaar. Stuur een mailtje naar info@siriuslegal.be of boek hiernaast een vrijblijvend gesprek in. 

Plan hier een afspraak

Relevante tags