Je scrollt door Instagram en plots zie je je eigen merknaam verschijnen. Of wat er sterk op lijkt. Je logo, je stijl, misschien zelfs je foto’s of teksten. Een andere gebruiker kopieert schaamteloos jouw identiteit en doet alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Herkenbaar? Je bent lang niet alleen.
Sociale media maken het makkelijker dan ooit om een merk uit te bouwen, maar tegelijk ook kwetsbaarder voor misbruik. Fake accounts, copycats en lookalikes zijn al lang geen uitzondering meer. Ze stelen je zichtbaarheid, verwarren jouw doelgroep en ondermijnen je reputatie. Weet dat je niet machteloos staat!
De bescherming van jouw intellectuele eigendom
Als iemand jouw merknaam of logo gebruikt zonder toestemming, spreken we in veel gevallen over een merkinbreuk. De voorwaarde is wel dat je merk geregistreerd is. Heb je dat correct gedaan, dan beschik je over een exclusief recht om dat merk te gebruiken voor bepaalde producten of diensten – ook online. Je kan dan optreden tegen verwarring, reputatieschade en misbruik van jouw commerciële identiteit.
Maar vaak blijft het niet bij het merk alleen. Inbreukmakers kopiëren ook je foto’s, teksten, slogan, lay-out of zelfs je tone of voice. Soms kiezen ze een domeinnaam of gebruikersnaam die nauwelijks te onderscheiden is van de jouwe. In die gevallen komt het niet meer enkel aan op merkenrecht, maar ook op auteursrecht, oneerlijke marktpraktijken en het verbod op aanhaking.
Als je originele content – denk aan foto’s, teksten, grafische vormgeving of video’s – wordt overgenomen zonder toestemming, dan geniet je automatisch auteursrechtelijke bescherming. Wordt jouw stijl nagedaan om misleiding te creëren of om te profiteren van je reputatie? Dan spreken we over oneerlijke concurrentie of aanhaking. En dat kan je juridisch aanpakken, desnoods ook zonder merkregistratie.
Sociale media moeten optreden tegen illegale content
Sociale mediaplatformen zijn wettelijk verplicht om op te treden tegen illegale content, en dat geldt ook voor misbruik van merken of auteursrechten. Onder de Digital Services Act (DSA) hebben platformen een duidelijke notice-and-action-verplichting: zodra jij hen op de hoogte brengt van een duidelijke inbreuk, moeten ze snel en doeltreffend reageren.
In theorie betekent dat: je dient een klacht in via hun officiële meldingsprocedure en het platform grijpt in. In de praktijk loopt het vaak anders. Veel sociale mediaplatformen zijn bijzonder moeilijk bereikbaar, zeker als je geen groot merk vertegenwoordigt of geen formele juridische stappen aankondigt. Een klacht indienen via een online formulier leidt maar al te vaak tot een standaard geautomatiseerd antwoord – of tot helemaal niets. Reacties blijven uit, beslissingen worden uitgesteld of je krijgt simpelweg geen zicht op wat er met je klacht gebeurt.
Net daarom is het belangrijk om tijdig juridische hulp in te schakelen. Een juridisch onderbouwde tussenkomst weegt zwaarder, verhoogt de druk op het platform en opent bovendien andere pistes als het platform blijft weigeren om in te grijpen. Samen met je advocaat kan je afwegen welke strategie het meest kansrijk is: escaleren naar het platform, rechtstreeks de inbreukmaker aanspreken of overgaan tot juridische actie.
Welke juridische acties kan je ondernemen?
De eerste stap is altijd een ingebrekestelling. Daarmee laat je formeel weten dat je rechten geschonden worden, dat je dit niet aanvaardt en dat je eist dat de inbreuk stopt. Zo’n brief moet juridisch correct zijn: met duidelijke omschrijving van de feiten, verwijzing naar de overtreden rechten en een heldere eis tot staking binnen een korte termijn.
Reageert de tegenpartij niet, dan zijn er verschillende opties.
Je kan een stakingsvordering opstarten bij de rechtbank. Daarbij vraag je de onmiddellijke stopzetting van het misbruik, eventueel onder dwangsom. In dringende gevallen kan dat zelfs via een kort geding. Je kan daarnaast ook een schadevergoeding eisen, bijvoorbeeld als je omzetverlies, reputatieschade of extra marketingkosten kan aantonen.
Als ook het sociale mediaplatform in de fout gaat – bijvoorbeeld door niet te reageren op je klacht – kan je ook daar juridische stappen overwegen. In het kader van de DSA moeten platformen immers proactief optreden tegen inbreuken, zeker wanneer je klacht goed onderbouwd is.
Let wel: de kracht van je dossier hangt vaak af van je voorbereiding. Merkregistratie, bewijs van gebruik, schermafbeeldingen, datastempels… het zijn allemaal elementen die je zaak versterken. Daarom is snelheid ook zo cruciaal. Elke dag dat de inbreuk voortduurt, groeit het risico op schade – en verkleint je onderhandelingsmarge.
Timing is alles
Net zoals bij elk geschil in de digitale economie geldt hier: wacht niet te lang. Hoe sneller je reageert, hoe groter je slagkracht. Of het nu via het platform is, via onderhandeling of via de rechtbank: je laat beter snel weten dat je dit niet pikt.
Weet je niet zeker of je voldoende rechten hebt? Twijfel je over de meest doeltreffende strategie? Via onze First Opinion-formule krijg je snel een helder en objectief advies. Geen verrassingen, geen vaagheden. Wel een concreet plan van aanpak waarmee je meteen weet waar je staat.
Ook als je na het lezen van bovenstaande beseft dat je dringend werk moet maken van dat merkdepot, helpen we graag. Meer info over merkdepots vind je in onze webshop.
Advies nodig bij inbreuken op jouw intellectuele eigendom?
Zit je met een dossier dat dreigt te ontsporen? Boek dan meteen een vrijblijvend kennismakingsgesprek via de link hiernaast. Samen pakken we het professioneel aan – voor je reputatie online een eigen leven gaat leiden.
