Auteursrechtinbreuken door AI: Chinese rechtbank volgt VS in baanbrekende uitspraak

De Ultraman case

Ook in China bestaat generatieve AI, natuurlijk.  Een Chinees AI-bedrijf bood een service aan waarmee gebruikers AI-gegenereerde afbeeldingen konden maken. Sommige van deze afbeeldingen kopieerden echter geheel of gedeeltelijk de populaire superheld Ultraman.  

We besparen je een detailanalyse van het ganse vonnis, maar samengevat is de uitkomst dat de rechtbank oordeelde dat er wel degelijk onmiskenbaar sprake was van een inbreuk op het auteursrecht van de makers van Ultraman door de gegenereerde AI-beelden.  De gelijkenis met de bestaande Ultraman was treffend en de herhaalde gelijkenissen bij opeenvolgende prompts kon niet op toeval berusten.

Belang van de Uitspraak

Deze uitspraak is belangrijk omdat het de eerste keer is dat een rechtbank in China bindend oordeelt over auteursrechtinbreuken door AI. Het is overigens niet enkel in China de eerste case, maar zelfs wereldwijd is dit een van de eerste beslissingen in wat ongetwijfeld een lange rij gaat worden.  

De uitspraak volgt op gelijkaardige cases in de VS en draagt bij aan een internationale consensus over de bescherming van auteursrechten in het AI-tijdperk.

De Chinese zaak toont de groeiende bezorgdheid over auteursrecht binnen AI. Rechtszaken wereldwijd werpen verder licht op de complexiteit hiervan.  Enkele voorbeelden:

• Privacyzaken: GenAI-bedrijven als OpenAI en Google worden aangeklaagd wegens vermeend misbruik van persoonlijke data om AI-modellen te trainen. Aanklagers stellen dat het gebruik van fair-use-principes in strijd is met privacy- en eigendomsrechten.

• Auteursrechtzaken: Bedrijven als The New York Times dagen GenAI-ontwikkelaars voor de rechtbank omwille van het ongeoorloofd gebruik van auteursrechtelijk beschermd werk voor het trainen van modellen. Hoe auteursrecht geldt bij AI-content blijft een open vraag.

• Merkenrechtzaken: Inbreuken op het merkenrecht komen voor wanneer watermerken van bedrijven in het GenAI-leerproces worden vervormd. Getty Images klaagde bijvoorbeeld Stabilty AI aan om deze reden.

• Recht op Publiciteit & Gezichtsherkenning: GenAI kan gebruikt worden om ongeoorloofde reproducties van personen te maken (denk aan deepfakes). Dit roept vragen op over het gebruik van persoonlijke gelijkenissen.

• Smaadzaken: De mogelijkheid van AI om desinformatie te generen leidt tot rechtszaken. Een radiopresentator klaagde OpenAI aan wegens laster, gegenereerd door ChatGPT.

Wat betekent dit concreet voor jou?

De Chinese rechtbank in de Ultraman-zaak benadrukte de voorzorgplicht voor AI-bedrijven om auteursrechtinbreuken te voorkomen. Bedrijven die AI-diensten aanbieden, moeten onder andere:

• Gebruikers duidelijk informeren over het risico op auteursrechtinbreuk.
• Een systeem opzetten voor het rapporteren van inbreuken.
• AI-gegenereerde content labelen.

Voor gebruikers van AI zijn er overigens ook consequenties aan dit verhaal verbonden.  Auteursrechtinbreuken omwille van het ondoordacht gebruik van AI zijn duidelijk een zeer reëel risico. AI-tools voor het maken van afbeeldingen werken door het trainen van hun algoritmes op miljoenen afbeeldingen die beschikbaar zijn op internet. Dit betekent dat de gegenereerde afbeeldingen vaak lijken op dingen die al in een of andere vorm bestaan. In sommige gevallen zijn deze afbeeldingen bijna één-op-één kopieën van bestaande afbeeldingen, wat kan leiden tot beschuldigingen van auteursrechtelijke inbreuken.

Een klassiek voorbeeld intussen is Getty Images. Getty Images klaagde Stability AI aan, die de populaire kunstgenerator Stable Diffusion AI heeft gemaakt. Getty beschuldigt Stability AI ervan auteursrechtelijk beschermde afbeeldingen van Getty te gebruiken om haar model te trainen én om output te genereren.  Getty legde daarbij (blijkbaar, want de documenten werden niet publiek gemaakt) bewijs voor dat het Getty Images-watermerk soms zelfs in de door AI gegenereerde afbeeldingen verschijnt (!).

Wil je als creatief bedrijf voorkomen dat je in deze val trapt, neem dan de juiste voorzorgen:

• Zorg voor duidelijke interne richtlijnen rond het gebruik van AI
• Zorg ervoor dat alle tools die gebruikt worden eerste goedgekeurd worden door legal (en best ook door de DPO voor wat betreft data protection, overigens)
• Overweeg goed de impact op je intellectuele eigendom
• Herbekijk waar nodig de contracten met je klanten en verkoop geen rechten die je niet hebt
• Zorg voor transparantie en eerlijke communicatie naar je klanten.  Zij hebben het recht om te weten hoe content gegenereerd werd
• Bij twijfel, bel je favoriete advocaat!

Gevolgen voor de toekomst

De uitspraak van de Chinese rechtbank kan een grote impact hebben op de toekomst van de AI-industrie. De industrie zal zich moeten aanpassen aan de nieuwe regels en verantwoordelijkheden om auteursrechtinbreuken te voorkomen. De AI-industrie is een jonge industrie die nog op zoek is naar juridische volwassenheid.  Op termijn komt men ongetwijfeld tot de ontwikkeling van AI-modellen die geen auteursrechtelijk beschermd materiaal gebruiken of tot samenwerking met rechthebbenden om toestemming te krijgen voor het gebruik van hun materiaal.  In afwachting wordt er volop gewerkt aan de ontwikkeling van systemen die automatisch auteursrechtelijk beschermd materiaal kunnen herkennen.

De uitspraak van de Chinese rechtbank is een belangrijke stap in de ontwikkeling van AI-ethiek en de bescherming van intellectuele eigendomsrechten. De AI-industrie zal zich moeten aanpassen aan de nieuwe regels en verantwoordelijkheden om auteursrechtinbreuken te voorkomen.