De markt van de freelancers is de laatste jaren booming business. Meer en meer zelfstandigen kiezen ervoor om in hoofd-of bijberoep te starten als freelancer. Als freelancer sta je daarbij vaak in een zwakkere onderhandelingspositie ten aanzien van je klanten. Wat kan je in dat geval best opnemen in je eigen contract of algemene voorwaarden? En wat als je klant zélf een contract voorstelt? We geven je in dit artikel een aantal tips & tricks voor freelancers.
1. Zorg voor goede algemene voorwaarden
Vaak zal je klant, zeker wanneer dit een groter bedrijf is, met zijn eigen algemene voorwaarden en betalingsvoorwaarden bij jou komen aankloppen. Desalniettemin loont het wél de moeite om zelf tijd en aandacht te besteden aan je eigen algemene voorwaarden. Niet enkel omdat dit professioneler overkomt, maar ook omdat jouw algemene voorwaarden van toepassing zullen zijn wanneer de klant gewoon je offerte ondertekent of gewoon ineens laat weten dat je de opdracht mag starten. Wanneer je je algemene voorwaarden hebt meegestuurd met je offerte en de klant vraagt je om de opdracht te starten, dan heeft de klant zich immers akkoord verklaard met je algemene voorwaarden.
Weet dat algemene voorwaarden die aanvaard zijn door beide partijen, dezelfde bewijswaarde hebben als een contract dat ondertekend is door beide partijen. Dit komt omdat het bewijs tussen handelaars vrij is en een handelaar door het bevestigen van de opdracht (en voor zover hij/zij je algemene voorwaarden heeft ontvangen) zich ook akkoord verklaart met je algemene voorwaarden. Met andere woorden: met goede algemene voorwaarden kom je al een héél eind!
2. Denk na over je intellectuele eigendom en overdracht
Wanneer je tijdens je freelance opdracht iets maakt of creëert bv. verslagen, grafisch werk, een logo, een brochure, social media posts,… is het belangrijk om na te denken over wat er met de intellectuele eigendomsrechten op deze werken kan en moet gebeuren. Wanneer je bijvoorbeeld een logo ontwerpt voor een klant zal je de intellectuele eigendom waarschijnlijk willen overdragen (hetgeen ook resulteert in een hogere vergoeding uiteraard). Wanneer je daarentegen je eigen software implementeert bij een klant, zal je je intellectueel eigendomsrecht niet willen overdragen en moet je nadien een licentie overeenkomst afsluiten met je klant.
Denk met andere woorden op voorhand na wat je precies wil bereiken en wat de klant precies wil: overdracht of geen overdracht van intellectuele eigendomsrechten?
3. Als je opdrachtgever toch een contract voorstelt: er is altijd onderhandelingsmarge
In het geval je klant zelf zijn eigen algemene voorwaarden of een contract ter ondertekening voorlegt aan jou als freelancer, ben je niet verplicht om dit gewoon blindelings te ondertekenen. Integendeel, het loont echt de moeite om even advies in te winnen om hier eens grondig door te gaan zodat je wéét wat je tekent.
Onze ervaring is overigens dat in dergelijke contracten je vaak wél nog onderhandelingsmarge hebt en kan onderhandelen om bepaalde passages aan te passen op voorwaarde dat je dit goed motiveert. De standaardcontracten en standaard algemene voorwaarden van grote(re) bedrijven zijn vaak eenheidsworst geschreven op maat van andere grote(re) bedrijven, dus in de meeste gevallen zal niemand ervan versteld staan als je aanpassingen voorstelt.
Wat je zeker moet (laten) nakijken in een contract dat je van je klant ontvangt is de betalingstermijn (30 dagen? 60 dagen?), of het een overeenkomst is van bepaalde of onbepaalde duur en hoe die kan beëindigd worden (eenzijdig door de klant met een korte opzegtermijn?), de vergoeding die is voorzien voor meerwerk, de al dan niet overdracht van intellectuele eigendom, eventuele boetebedingen bij laattijdige oplevering, welke kosten inbegrepen zijn, of de aansprakelijkheid op een evenwichtige wijze is geregeld,…
4. Handig hulpmiddel: nieuwe wet B2B-relaties
Tot slot staan we nog even stil bij een wetswijziging die in maart 2019 werd gestemd in het Parlement en die bedrijven onderling wil beschermen tegen oneerlijke marktpraktijken, hetgeen voornamelijk zal spelen in een situatie waarbij de ene partij economisch afhankelijk is van de andere speler. Dit zal veelal het geval zijn voor freelancers die -zeker bij een langere opdracht- volledig afhankelijk zijn van hun (economisch sterkere) opdrachtgever.
De wetgever heeft hieraan willen tegemoetkomen door het opleggen van een aantal restricties in de contracten tussen bedrijven (B2B). Onder meer door het benoemen van een aantal bedingen in dergelijke contracten die absoluut verboden zijn en anderzijds een lijst van “grijze” bedingen die in sommige gevallen verboden zijn.
Volgende bedingen zijn absoluut verboden: eenzijdig recht om een clausule van de overeenkomst te interpreteren, aanvaarding van clausules waarvan men geen kennis had vóór het afsluiten van de overeenkomst,… Wanneer deze tóch in je overeenkomst zouden staan zijn deze eenvoudigweg niet geldig.
Daarnaast zijn er een aantal grijze bedingen waarbij de economisch sterkere partij kan aantonen dat deze wél evenredig zijn in de gegeven omstandigheden zoals: eenzijdige wijzigingen aan de prijs, voorwaarden of kenmerken van een product/dienst zonder opgave van een geldige reden, stilzwijgende verlenging van het contract zonder redelijke opzegtermijn, de schadevergoedingsbedragen moeten evenredig zijn aan het nadeel dat de onderneming kan lijden,…
De wetgever heeft ook voorzien in een sanctionering voor bedrijven wanneer zij misbruik maken van hun economisch machtspositie bijvoorbeeld door aankoop of verkoopweigering, rechtstreeks of onrechtstreeks opleggen van onbillijke aan-of verkoopprijzen,… In deze gevallen KAN er sprake zijn van misbruik (en de betaling van een boete), maar dit moet wel bewezen worden.
Tot slot zijn er ook nieuwe regels van toepassing tussen bedrijven met betrekking tot misleidende en agressieve handelspraktijken, naar analogie met de regels die gelden ten aanzien van consumenten. Meer informatie hierover in één van onze volgende blogposts.
Extra munitie dus voor jou als freelancer wanneer je wordt geconfronteerd met een overeenkomst die door een economisch sterkere partij wordt opgelegd!
Juridisch advies nodig als freelancer?
Check onze Legal Kickstarter en/of contacteer ons via mail (info@siriuslegal.be) of telefoon (02/721 13 00).